یاسای یه‌كێتی ژووره‌كانی بازرگانی وپیشه‌سازی هه‌رێمی كوردستانی عێراق
به ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
به ناوی گه‌له‌وه
ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی كوردستانی عێراق
ژماره بڕیار: 33
مێژووی بڕیار 3/7/1993
بڕیار
به پێی حوكمه‌كانی بڕگه‌ی (1)ی له مادده‌ی (56)ی یاسای ژماره (1)ی ساڵی 1992 و له‌سه‌ر پێشنیازی وه‌زیری ئابووری و دارایی و بڕیار له‌سه‌ر دانی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران. ئه‌نجومه‌نی نیشتمانیی كوردستانی عێراق له دانیشتنی رۆژی 13/ 6/1993 بڕیاری ده‌ركردنی ئه‌و یاسایه‌ی دا:
یاسای ژماره (14) ساڵی 1993
یاسای یه‌كێتی ژووره‌كانی بازرگانی وپیشه‌سازی هه‌رێمی كوردستانی عێراق
به‌شی یه‌كه‌م
(پێناسه)
مادده‌ی یه‌كه‌م:
مه‌به‌ست له‌م وشانه‌ی خواره‌وه بۆ مه‌به‌ستی ئه‌م یاسایه ماناكانی ته‌نیشتیانه:
1-كوردستان: كوردستانی عێراق.
2--هه‌رێم: هه‌رێمی كوردستانی عێراق.
3-ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران: ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێم.
4-یه‌كێتی: یه‌كێتی ژووره‌كانی پیشه‌سازی هه‌رێم.
5-ئه‌نجومه‌نی ژوور: ئه‌نجوومه‌نه‌كانی یه‌كێتی ژووره‌كان.
6-ئه‌نجومه‌نی ژوور: ئه‌نجومه‌نی ژووره‌كانی بازرگانی و پیشه‌سازی له پارێززگاكانی هه‌رێمدا.
7-ئه‌ندام: بازرگان یان پرۆژه‌ی پیشه‌سازی كه رێگه‌ی دامه‌زراندنی به پێی یاسای دارایی به‌و مانایه‌ی كه ئه‌ندامێكی تۆماركراوه له یه‌كێ له ژووره‌كاندا.
به‌شی دووه‌م
دامه‌زراندن: ئامانجه‌كانی لقی یه‌كه‌م-یه‌كێتی:
مادده‌ی دووه‌م:
1-به پێی ئه‌م یاسایه یه‌كێتییه‌ك داده‌مه‌زرێ به ناوی یه‌كێتی ژووره‌كانی بازرگانی و پیشه‌سازی له هه‌رێمی كوردستانی عێراق له‌و ژوورانه‌ی بازرگانی و لقه‌كانی یه‌كێتی پیشه‌سازی یه‌كانی عێراقی كه ئێستا له پارێزگاكانی هه‌رێمدا هه‌ن.
2-یه‌كێتی رێكخراوی پیشه‌یی ئابووری یه‌وه كه‌سیاسه‌تێكی مه‌عنه‌وی سه‌ربه‌خۆی دالرایی و ئیداری هه‌یه و سه‌رۆكایه‌تی یه‌كێتی یا ئه‌و كه‌سه‌ی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی ده‌داتێ ده‌بێته نوێنه‌ری.
3-ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران مافی سه‌رپه‌رشتی گشتی و به‌رێنوێنی كردنی به‌سه‌ر یه‌كێتی دا هه‌یه و ده‌توانێ سه‌باره‌ت به چالاكییه بازرگانی و پیشه‌سازییه‌كان رای وه‌ربگرێ.
مادده‌ی سێیه‌م:
ئامانجی یه‌كێتی بایه‌خدان به رێكخستن و گه‌شه پێدانی هه‌ر دوو چالاكی ی پیشه‌سازی و ئابووری له سنووری تایبه‌تكاری یه‌كانیدا و چه‌سپاندنی رۆلیان له كاری گه‌شه‌پێدان له هه‌رێمداو به ته‌نگه‌وه هاتنی مافه‌كانی ئه‌ندامانی به شێوه‌یه‌ك كه له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندی گشتی دا بگونجێ.
مادده‌ی چواره‌م:
یه‌كێتی بۆ به‌دیهێنانی ئامانجه‌كانی ئه‌م ئه‌ركانه به‌جێ دێنێ:
1-سه‌رپه‌رشتی كردنی ژووره‌كان و چاودێری و رێنوێنی كردنیان و بوون به نوێنریان له لای ده‌سه‌ڵاته گشتییه‌كان له ناوه‌وه و ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمدا.
2-سه‌رپه‌رشتی كردنی تۆمار ناوه بازرگانییه‌كان (الاسماْ التجاریه) و ناوی نووسیكردنیان له توماری بازرگانی له هه‌رێمدا و رێكخستنی ده‌فته‌ری ناوه‌ندی (سجلات مركزیه) بۆیان.
3-كردنه‌وه‌ی پێشانگا له ناوه وه و ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمدا و به به‌شداری بوونیان به رێكخستنی له‌گه‌ڵ لایه‌نه په‌یوه‌نداره‌كاندا و داوه‌تكردن بۆ به‌ستنی كۆنگره‌ی بازرگانی و پیشه‌سازی و به‌شداری كردن له كۆر و كۆنگره‌كانی ناوخۆ و ده‌ره‌وه.
4-كۆكردنه‌وه و پوخته كردنی ئاگاداری و زانیاری بازرگانی و پیشه‌سازی به ده‌ست خستنیان بۆ ئه‌ندامانی و لایه‌نه په‌یوه‌ندی داره‌كان.
5-لێكۆلینه‌وه‌ی بارودۆخی بازرگانی پیشه‌سازی له هه‌رێمدا پێشنیاز كردنی رێ و شوێن و چاره‌سه‌ر به ئامانجی په‌ره‌پێدانی چالاكی و ئابووری و گه‌شه‌پێدانی له هه‌رێمدا.
6-لێكۆلینه‌وه‌ی رێ و شوێنی هاندانی سه‌رمایه و به‌شداربوون له‌گه‌ڵ لایه‌نه ره‌سمی و یه‌كانادا له دانانی نه‌خشه و به‌رنامه‌ی به به‌رهه‌م هێنانی چالاكی پیشه‌سازی ی تایبه‌تی و تێكه‌ڵاو.
7-سازدانی نه‌خشه‌كێشی و ئاماده‌كردنی لێكۆلینه‌وه و پێشكه‌شكردنی پێشنیاز بۆ بزواندن و په‌ره‌پێدانی بازاری ناوخۆ.
8-ئاماده‌كردنی لێكۆلینه‌وه و پێشنیاز سه‌باره‌ت به په‌ره‌پێدان و پاراستنی پیشه‌سازی و بارو دۆخی ناردنی به‌رهه‌مه‌كانی بۆ ده‌ره‌وه و خستنه ناو بازاره‌وه چ له ناوه‌وه چ له ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمدا به هاوكاری رێكخستن له‌گه‌ڵ لایه‌نه په‌یوه‌ندی داره‌كاندا و به‌شداریبوون له پێوانه‌كانی ناردنی كه‌ل و په‌لدا بۆ ده‌ره‌وه.
9-لێكۆلینه‌وه (مه‌سحكردنی مه‌یدانی)بازاره‌كانی ناوه‌وه و ده‌ره‌وه بۆ زانینی تواناو دانانی ری َو شوێنی گه‌شه‌پێدان و ئال و گۆری بازرگانی به مه‌به‌ستی فراوان كردنی ئاسۆی هاوكاری ی ئابووری له بواری ده‌ره‌وه.
10-به‌شدار بوون له دانانی پێوانه‌ی هونه‌ری بۆ به‌رهه‌مه‌كانی هه‌رێم و هاوكاری له چاودێری جێبه‌جێ كردنیان.
11-به‌شدار بوون له ئاماده‌كردنی پررۆژه‌كانی ئه‌و یاسایانه‌ی راسته‌خۆ په‌یوه‌ندیان به چالاكی پیشه‌سازی و بازرگانییه‌وه هه‌یه.
12-ناردنی نێراوی (بعثه) بازرگانی و پیشه‌سازی بۆ ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم پێشوازی كردن و رێكخستنی سه‌ردانی نێردراوانی بیانی.
13-گه‌شه پێدانی فام و رۆشنبیری پیشه‌سازی و بازرگانی له ناو ئه‌ندامانی ژووره‌كان. هه‌وڵدان بۆ به‌رز كردنه‌وه‌ی راده‌ی پیشه‌یی یان و ده‌ركردنی ئه‌و جۆره چاپه‌مه‌نییه‌ی بایه‌خ به زانیاری ئابووری ده‌ده‌ن.
14-پشتگیری كردنی خاوه‌ندارانی داهێنان و هاندانی داهێنه‌ران و به‌هره‌مه‌ندان به شێوه‌یه‌ك كه خزمه‌تی په‌ره‌پێدانی ئابووری هه‌رێم بكا
لقی دووه‌م
ژووره‌كان
مادده‌ی پێنجه‌م:
1-مه‌لبه‌ندی هه‌ریه‌كێ له پارێزگاكانی هه‌رێمدا ژوورێكی بازرگانی و پیشه‌سازی به بڕیاری ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی داده‌مه‌زرێ.
2-ژوور رێكخراوێكی پیشه‌یی ئابوورییه و كه‌سایه‌تییه‌كی مه‌عنه‌وی له سنووری ئه‌م یاسایه ده‌بێ.
مادده‌ی شه‌شه‌م:
ئامانجی ژوور رێكخستن و گه‌شه‌پێدانی چالاكی و بازرگانی و ئابووری یه له چوار چێوه‌ی تایبه‌تكارییه‌كانی و له سنووری پارێزگادا و چه‌سپاندنی له كاری گه‌شه‌پێ سه‌ندن له پارێزگا و له هه‌رێمدا.
مادده‌ی حه‌وته‌م:
ژوور ئامانجه‌كانی به‌م رێ و شوێنه به‌جێ دێنێ:
1-تۆمار كردنی ناوه بازرگانییه‌كان و ناونووس كردنیان له تۆماری بازرگانیدا و رێكخستنی ده‌فته‌ری پێویست بۆی و پێشكه‌شكردنی زانیاری له باره‌ی ئه‌و ناوانه‌ی به یه‌كێتی تا له ده‌فته‌ری ناوه‌ندی دا (مركزی) تۆمار بكرێن.
2-ده‌ست نیشان كردنی ئه‌و داب و نه‌ریتانه‌ی بۆ كاروباری بازرگانی و پیشه‌سازی له هه‌ر ناوچه‌یه‌كی جوگرافیدا باون بۆ مه‌به‌ستی تایبه‌تكاری ژوور و بڵاوكردنه‌وه‌یان.
3-ناوبژی كردنیان و به‌شدار بوون له ناو بژی كردن له‌و ناكۆكییه بازرگانی و پیشه‌سازیانه‌دا كه له نێوان ئه‌ندامانی ژوور خۆیان یان له نێوان ئه‌وان و خه‌ڵكانی تردا رووده‌ده‌ن و پێكهێنانی لیژنه‌ی ناوبژی كردن و ئاماده كردنی لیستی ناوی ناوبژی كاران و بنه‌ما و چۆنێتی ناوبژی كردن.
4-ده‌ركردنی باوه‌رنامه‌ی شوێنی به‌رهه‌م هێنان (شهاده المنشأ) بۆ كه‌ل و په‌ل له سنووری هه‌رێمدا، هه‌روه‌ها ده‌ركردنی سه‌لملندنی باوه‌رنامه بازرگانییه‌كانی تر.
5-كۆكردنه‌وه و پۆلینكردن و بڵاوكردنه‌وه‌ی نرخی كه‌ل و په‌له سه‌ره‌كییه‌كانی ناو بازاری ناوخۆ به شێوه‌یه‌كی خوله‌كی (دوری)
6-پێشكه‌ش كردنی خزمه‌تگوزاری له بواری راوێژی هونه‌ری دا بۆ بازارگان و پیشه‌سازی یه‌كان.
7-سه‌لماندنی كه‌فاله‌تی ئه‌ندامان.
8-به‌شداری كردن له چالاكییه‌كانی ئه‌نجومه‌ن و ده‌سته‌ی لیژنه‌و ده‌زگا ئابوورییه‌كانی تایبه‌ت به پارێزگا.
ماده‌ی هه‌شته‌م:
1-هه‌ر بازرگانێك (كه‌سی سروشتی بێ یا مه‌عنه‌وی) ده‌بێ له ماوه‌ی شه‌ش مانگدا له ده‌ستكردنیه‌وه به چالاكی بازرگانی ببێته ئه‌ندامی ئه‌و ژووره‌ی باره‌گا بازرگانییه‌كه‌ی ده‌كه‌وێته سنووری تایبه‌تكاریه‌كانیه‌وه.
2-هه‌ر پرۆژه‌یه‌كی پیشه‌سازی ده‌بێ له ماوه‌ی شه‌ش مانگدا له رۆژی ته‌واو بوونی دامه‌زراندنیه‌وه به پێی یاسا ببێته ئه‌ندامی ژوور.
به‌شی سێیه‌م
ده‌سته و ئه‌ركه‌كانیان
لقی یه‌كه‌م
ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی
مادده‌ی نۆیه‌م:
1-ئه‌نجومه‌نێك یه‌كێتی به‌رێوه‌ی ده‌با كه پێك دێ له نۆ ئه‌ندامی ئه‌سلی و دوو ئه‌ندامی شانازی (فخری) له پسپۆران كه ئه‌نجومه‌ن خۆیان دایان ده‌نێن.
2-ئه‌نجومه‌ن له ناو ئه‌ندامانی خۆیدا به ده‌نگدانی نهێنی سه‌رۆكێك و دوو جێگری سه‌رۆك به‌و شێوه‌یه‌ی له پیره‌وی ناوخۆدا هه‌یه هه‌ڵده‌بژێرێ.
مادده‌ی ده‌یه‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی باڵا ترین ده‌سته‌ی یه‌كێتی یه‌و ئه‌م ئه‌ركانه به‌جێ دێنێ:
1-دانانی سیاسه‌تی گشتی یه‌كێتی.
2-دانان و بڕیار له‌سه‌ر دانی بووجه‌ی ساڵانه‌ی یه‌كێتی و دیاری كردنی رێژه‌ی به‌شداربوونی ژووره‌كان تیایدا.
3-ئاماده‌كردنی په‌یره‌وه‌كانی ناوخۆی یه‌كێتی و ژووره‌كان.
4-سه‌لماندنی بووجه‌ی ساڵانه‌و حیسابی یه‌كێتی و میلاكی فه‌رمانبه‌رانی.
5-سه‌لملندنی ئه‌و بڕیارانه‌ی ژووره‌كان له باره‌ی به گه‌ر خستنی پاره و پولیانه‌وه بۆ مه‌به‌سته‌كانی ئه‌م یاسایه ده‌ری ده‌كه‌ن.
6-زامن كردنی ئه‌و قه‌رزانه‌ی كه ژووره‌كان وه‌ریان ده‌گرن.
7-ئه‌نجومه‌نی به‌رێوه‌بردنی ژوور بۆی هه‌یه ئابوونه‌ی ساڵانه‌و هه‌ق ده‌ستی خزمه‌تگوزاریه‌كانی دیاری بكا.
8-به‌خشینی خه‌ڵات بۆ ئه‌ندامان و كه‌سانی تر به شێوه‌یه‌ك كه له‌گه‌ڵ ئامانجه‌كانی یه‌كێتی دا بگونجێ.
9-به‌جێ هێنانی هه‌ر كارو فه‌رمانێكی یاسایی تر بۆ به‌دیهێنانی مه‌به‌سته‌كانی یه‌كێتی.
دووه‌م: ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی بۆی هه‌یه هه‌ندێك له ده‌سه‌ڵاته‌كانی به سه‌رۆكه‌كه‌ی بسپێرێ.
سێ یه‌م: بڕیار له ئه‌نجومه‌ندا به زۆربه‌ی موتله‌ق ده‌درێ و ئه‌گه‌ر ده‌نگه‌كان وه‌ك یه‌ك بوون سه‌رۆك ده‌نگی زاڵ بوونی ده‌بێ.
لقی دووه‌م
ئه‌نجومه‌نی ژووره‌كان
مادده‌ی یازده‌هه‌م:
ئه‌نجومه‌نێك ژوور به‌رێوه ده‌با كه له ژماره‌یه‌ك ئه‌ندام پێك دێ كه ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی دیاری ده‌كا به مه‌رجێ له حه‌وت ئه‌ندام كه‌متر نه‌بێ و له سیازده ئه‌ندام زیاتر نه‌بێ.
مادده‌ی دوازده‌یه‌م:
ماوه‌ی ئه‌ندامیه‌تی ئه‌نجومه‌نی ژوور چوار ساڵه و ده‌كرێ ماوه‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی ئه‌ندامیه‌تی ته‌واو بوو هه‌ڵبژێردرێته‌وه.
مادده‌ی سیازده‌یه‌م:
ده‌سته‌ی گشتی ژوور له گشت ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی پێك دێ كه ته‌واوی ئابوونه‌ی ساڵانه‌یان داوه.
مادده‌ی چوارده‌یه‌م:
سه‌رۆكی یه‌كێتی به رێ و شوێنی بڵاوكردنه‌وه‌ی ئاسایی ده‌سته‌ی گشتی ژوور بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ی بانگ ده‌كا (نصاب) به ئاماده بوونی زۆربه‌ی ئه‌ندامان ساز ده‌بێ و ئه‌گه‌ر له‌و كاته دیاری كراوه‌دا (نصاب) ساز نه‌بوو كۆبوونه‌وه‌كه بۆ هه‌مان رۆژی هه‌فته‌ی دوایی دوا ده‌خرێ و ئه‌وسا ژماره‌ی ئه‌ندامان هه‌ر چه‌ند بێ (نصاب) ساز ده‌بێ.
مادده‌ی شازده‌یه‌م:
ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن به ده‌نگدانی نهێنی له ناو ئه‌ندامانیدا سه‌رۆكێك و دوو جێگر هه‌ڵده‌بژێرێ و ئه‌گه‌ر جێگه‌ی هه‌ر كام له‌و دووه چۆڵ بوو ئه‌نجومه‌ن له یه‌كه‌م كۆبوونه‌وه‌یدا یه‌كێك بۆ جێگرتنه‌وه‌ی هه‌ڵده‌بژێ و یه‌كێتی و پارێزگا له ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كه ئاگادار ده‌كا.
مادده‌ی حه‌ڤده‌یه‌م:
ئه‌وه‌ی بۆ ئه‌ندامیه‌تی ژوور ده‌پالێورێت ده‌بێ ئه‌م مه‌رجانه‌ی تێدا بێ:
1-هاوڵاتی هه‌رێمی كوردستانی عێراق بێ.
2-ته‌مه‌نی له (25)ساڵ كه‌متر نه‌بێ.
3-بازرگانی كردبێ و یا پرۆژه‌یه‌كی پیشه‌سازی هه‌بووبێ و به لایه‌نی كه‌مه‌وه ماوه‌ی پێنج ساڵی پر كردبێته‌وه له ئه‌ندامیه‌تی یه‌كێك له ژووره‌كانی بازرگانی و پیشه‌سازی یان یه‌كێ لوه‌ژووره‌كانی بازرگانی عێراقی یا یه‌كێتی پیشه‌سازیه‌كانی عێراقی كه له پێش كارپێكردنی نامه‌یه‌كی سه‌ره‌تایی زانكۆییان هه‌بێ ده‌بێت سێ ساڵ هه‌ر وه‌ك به‌رێوه‌به‌ره ده‌سه‌ڵات پێدراوه‌كانی (المدراْ المفوچون) كۆمپانیا تایبه‌تییه‌كان له‌و مادده‌یه به‌ده‌ر ده‌كرێن به مه‌رجێ له كاتی پێشكه‌ش كردنی داخوازی خۆپاڵاوتن دا سێ ساڵ یه‌ك له دوای یه‌كی له‌و فه‌رمانه‌دا به‌سه‌ر بردبێ.
4-ته‌واوی ئابوونه‌كانی به ژوور دابێ.
مادده‌ی هه‌ژده‌یه‌م:
داخوازی خۆپاڵاوتن به لایه‌نی كه‌مه‌وه پێش دوو هه‌فته له كاتی دیاریكراو بۆ هه‌ڵبژاردن به ژوور ده‌درێ.
مادده‌ی نۆزده‌یه‌م:
دادوه‌رێك كه سه‌رۆكه دادگای تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیدار دای ده‌نێ سه‌رپه‌رشتی هه‌ڵبژاردن ده‌كا.
مادده‌ی بیسته‌م:
له باره‌گای یه‌كێتی لیژنه‌یه‌ك پێك دێ به سرۆكایه‌تی دادوه‌رێك كه سه‌رۆكی دادگای تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیدار ده‌بێ و ئه‌ندامیه‌تی نوێنه‌ری وه‌زاره‌تی ناوخۆ و داریی و ئابووری و پیشه‌سازی و ووزه و نوێنه‌رێكی یه‌كێتی بۆ ساغ كردنه‌وه‌ی دروستی هه‌ڵبژاردن و بریاره‌كانیش بنبڕ ده‌بن.
مادده‌ی بیست و یه‌ك:
هه‌ر هه‌ڵبژێرێك (ناخب) بۆی هه‌یه له ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌كدا له رۆژی راگه‌یاندنی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌وه تانووت له دروستی هه‌ڵبژاردنه‌كه بدا به مه‌رجێ (1000) هه‌زار دینار وه‌ك بارمته له سنوقی ژووردا دابنێ و ئه‌گه‌ر تانووته‌كه‌ی ره‌ت كرایه‌وه یا خۆی وازی لێهێنا وه‌ك داهاتێك بۆ ژوور تۆمار ده‌كرێ.
مادده‌ی بیست و دووه‌م:
هه‌ڵبژاردنی ئه‌و ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی یه كه له مادده‌ی (9)دا باس كراوه له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نه‌كانی ژووره‌كانه‌وه و له خوودی ئه‌ندامه‌كانی هه‌ڵده‌بژێردرێن.
به‌شی چواره‌م
دارایی
لقی یه‌كه‌م
دارایی یه‌كێتی
مادده‌ی بیست و سێیه‌م:
دارایی یه‌كێتی له مانه پێك دێ:
1-ئه‌وه‌ی ژووره‌كان ده‌یده‌نێ و به‌و شێوه‌یه‌ی ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی دیاری ده‌كا.
2-ئه‌و پیتاك و یارمه‌تیانه‌ی ئه‌ندامه‌كان پێشكه‌شی ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی ده‌كه‌ن.
3-داهاتی ئه‌و خزمه‌تگوزاریانه‌ی یه‌كێتی به‌جێیان دێنێ.
4-داهاتی به‌گه‌ر خستنی پاره و پوولی یه‌كێتی و ژووره‌كان به پێی یاسا.
لقی دووه‌م
دارایی ژووره‌كان
مادده‌ی بیست و چواره‌م:
دارایی ژووره‌كان له مانه پێك دێ:
1-ئابوونه‌ی ساڵانه‌ی ئه‌ندمان.
2-داهاتی به‌گه‌ر خستنی پاره و پوولی و كرێ ی خانوو به‌ره‌كانی.
3-كرێ ی ئه‌و خزمه‌تگوزاریانه‌ی پێشكه‌شیان ده‌كا.
4-قه‌رزی ناوخۆ به‌مه‌رجێ به په‌سه‌ند كردنی ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی بێ.
5-ئه‌و پیتاكانه‌ی ئه‌نجومه‌ن پێشكه‌شی ده‌كه‌ن.
مادده‌ی بیست و پێنجه‌م:
ژوور نابێ هیچ یارمه‌تی یان یاریده‌ی دارایی یا پیتاك یا سلفه‌یه‌ك بدا به پێی په‌سه‌ند كردن له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی یه‌وه ته‌نیا بۆ جێبه‌جێ كردنی (التزام) ه‌كانی نه‌بێ.
مادده‌ی بیست و شه‌شه‌م:
ژوور بۆی هه‌یه به په‌سه‌ند كردن له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی خانوو به‌ره بكرێ یا دروست بكا.
مادده‌ی بیست و حه‌وته‌م:
ژوور ده‌بێ ئه‌مانه پێشكه‌ش به ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی بكا.
1-راپۆرتی ساڵانه له باره‌ی كاره‌كانیه‌وه.
2-دواحیسابی بۆ سه‌لماندنی ئه‌ویش له ماوه‌یه‌كدا كه له سێ مانگ تێپه‌ر نه‌كا له رۆژی كۆتایه هاتنی ساڵی داراییه‌وه به‌مه‌رجێ له لایه‌ن _ چاودێری داراییه‌وه ورد كرابێته‌وه.
3-بووجه‌ی نه‌خشه كێشانی ساڵانه‌ی پێش سه‌ره‌تای ساڵی دارایی به سێ مانگ به لایه‌نی كه‌مه‌وه بۆ سه‌لماندنی.
مادده‌ی بیست و هه‌شته‌م:
پاره و پولی ژوور به‌م شێوه‌یه به‌گه‌ر ده‌خرێ:
1-سپاردن به بانكه‌كان له هه‌رێمدا .
2-كرینی سه‌نه‌دی قه‌رزی حكومه‌تی هه‌رێم.
3-هه‌ر بوارێكی تری به‌گه‌ر خستن كه له‌گه‌ڵ ئامانجه‌كانی ژووردا بگونجێ.
به‌شی پێنجه‌م
چه‌ند حوكمێكی كۆتایی
مادده‌ی بیست و نۆیه‌م:
ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی په‌یره‌وێكی ناوخۆ بۆ یه‌كێتی ژووره‌كان ئاماده‌ده‌كا ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێم ده‌یسه‌لمێنێ.
مادده‌ی سی یه‌م:
ده‌شێ سه‌رۆك و ئه‌ندامانی ژوور خه‌ڵاته‌كی ساڵانه‌یان بدرێتێ كه میقدار و شێوه‌ی به‌خشینی به بریاری ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی دیاری ده‌كرێن به‌ڵام نابێ هه‌ردوو خه‌ڵاتی ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی و ئه‌نجومه‌نی و ژوور وه‌ربگیرێ.
مادده‌ی سی و یه‌كه‌م:
جسابی یه‌كێتی ژووره‌كان له ژێر ركێفی چاودێری دارایی هه‌رێم ده‌بن.
مادده‌ی سی و دووه‌م:
1-كارگه‌رانی یه‌كێتی ژووره‌كان حوكمه‌كانی یاسای كاری ژماره (71)ی ساڵی 1987و یاسای خانه‌نشینی و زامن كردنی كۆمه‌ڵایه‌تی و ژماره (39)ی ساڵی 1971یا هه‌ر یاسایه‌كی تریان به‌سه‌ر ده‌سه‌پێنرێ كه جێگه‌یان بگرێته‌وه.
2-ده‌بێ ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتی بنه‌مای خزمه‌ت و رێك پێكی تایبه‌تی بۆ رێكخستنی خزمه‌تی كارگه‌رانی له یه‌كێتی ژووره‌كاندا ده‌ربكا.
مادده‌ی سی و سێیه‌م:
گشت ماف و (ئیلتزام)ی ژووره‌كانی بازرگانی و لقه‌كانی یه‌كێتی پیشه‌سازییه‌عێراقییه‌كان له هه‌رێم دا ده‌كه‌وێته لای یه‌كێتی.
مادده‌ی سی و چواره‌م:
ده‌بێ ژووره‌كانی بازرگانی یه‌كێتی پیشه‌سازییه‌كانی له هه‌رێمدا له ماوه‌ی مانگێكدا ل رۆژی بڵاوكردنه‌وه‌ی ئه‌م یاسایه‌وه بارودۆخی خۆیان له‌گه‌ڵ حوكمه‌كانیدا بگونجێنن.
مادده‌ی سی و پێنجه‌م:
كار به هیچ ده‌قێك ناكرێ كه له‌گه‌ڵ حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه‌دا ناكۆك بن.
مادده‌ی سی و شه‌شه‌م:
ده‌بێ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه جێ به‌جێ بكا
مادده‌ی سی و حه‌وته‌م:
ئه‌م یاسایه له رۆژی بڵاوكردنه‌وه‌یه‌وه له رۆژنامه‌ی ره‌سمیدا كاری پێ ده‌كرێ.
جوهر نامق سالم
سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی نیشتمانیی كوردستانی عێراق
(هۆیه‌كانی ده‌ركردنی ئه‌م یاسایه)
دوای هه‌لبچاردنی ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی كوردستانی عێراق و ئه‌و هه‌نگاوه یاسایی و ئیداریانه‌ی به دوایدا هاتن و له پێشه‌وه‌یان راگه‌یاندنی رژێمی فیدراڵی بۆ كوردستانی عێراق به پێویست زانرا پێداچوونه‌وه‌یه‌كی مه‌سه‌له‌ی رێكخستنی پیشه‌ییی بازرگانی پیشه‌سازانی هه‌رێم بكرێ بۆ زامنكردنی هێنانه كایه‌وه‌ی رێكخراوێكی پیشه‌یی سه‌راپای كه بتوانێ ئه‌ركی سه‌رشان و رۆلی خۆی له بزواندن و په‌ره‌پێدانی بدا به شێوه‌یه‌ك كه له‌گه‌ڵ گۆرانی سیاسه‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابووریه‌كاندا بگونجێ له‌به‌ر ئه‌وه‌یه كه ئه‌م یاسایه ده‌ركرا.
