یاسای ژماره‌ (2)ی ساڵی 2001 یاسای وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ له‌ هه‌رێمی كوردستانی عێراقیدا

ژمارەی یاسا : 2
ساڵی دەرچوون : 2001
هەڵوەشاوەتەوە
یاسا پەیوەستەکان : 0

دەقی یاسا

یاسای وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ له‌ هه‌رێمی كوردستانی عێراقیدا

به‌ ناوی خوای گەورەو میهره‌بان
به‌ ناوی گه‌لەوە
ئه‌نجومه‌نی نیشتمانیی كوردستانی عێراق
ژماره‌ ده‌رهێنان: 2 
رۆژی ده‌رهێنان 3:/4/2001


    پشت به‌ حوكمه‌كانی بڕگه‌ی (1)ی له‌ مادده‌ی (56) و مادده‌ی (53) له‌ یاسای ژماره‌ (1)ی هه‌مواركراوی ساڵی (1992) و له‌سه‌ر داواكاری ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران وئه‌و یاساكارییه‌ش كه‌ ئه‌نجومه‌نی نیشتمانیی كوردستانی عێراق له‌ دانیشتنی ژماره‌ (10) ی ساڵی 1997 پێمان دراوه‌، بڕیاری ده‌رهێنانی ئه‌م یاسایه‌مان دا:


یاسای ژماره‌ (2)ی ساڵی 2001
یاسای وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ له‌ هه‌رێمی كوردستانی عێراقیدا


مادده‌ی یه‌كه‌م:
مه‌به‌ست له‌م ده‌سته‌واژانه‌ی خواره‌وه‌ ماناكنی بەرامبەریانه‌:
هه‌رێم: هه‌رێمی كوردستانی- عێراق.
ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران: ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان.
وه‌زاره‌ت: وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ.
به‌ڵگه‌نامه‌كانی مافی مرۆڤ: جارنامه‌ی جیهانیی مافی مرۆڤ و هه‌ردوو په‌یمانه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان و پرۆتۆكۆله‌ پاشبه‌نده‌كانی و به‌ڵگه‌نامه‌ و رێككه‌وتنامه‌كانی دیكه‌ش كه‌ په‌یوه‌ندییان به‌ مافی مرۆڤه‌وه‌ هه‌یه‌ و له‌گه‌ڵ دابو ده‌ستوور و مه‌بادیئی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستاندا ده‌لوێ و ده‌گونجێ.

مادده‌ی دووه‌م:
ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ وه‌دیهێنانی ئه‌م ئامانج و ئه‌رك و فرمانانه‌ ده‌گرێته‌ ئه‌ستۆ.
1-	راوێژ و رای خۆی ده‌رباره‌ی مافی مرۆڤ و ده‌خاته‌ به‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و هه‌موو لایه‌نه‌ ره‌سمی و غه‌یره‌ ره‌سمییه‌كانی هه‌رێم.
2-	بڵاوكردنه‌وه‌ی رۆشنبیری تایبه‌ت به‌ مافی مرۆڤ و وه‌ئاگاهێنان و چاوكردنه‌وه‌ی هه‌موو چین و توێژه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستان له‌م رووه‌وه‌، هه‌روه‌ها، كۆشش كردن له‌ پێناو چه‌سپاندن و ریشاژۆكردنی ماناكانی لێبوورده‌یی و هاوكاری كۆمه‌ڵایه‌تی و دابوده‌ستوور و دروشمی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نیدا.
3-	له‌به‌ر رۆشنایی به‌ڵگه‌نامه‌كانی مافی مه‌ده‌نی سیاسی و ئابووری و كه‌مه‌ڵایه‌تی و رۆشنبیری مرۆڤ وبەلگەنامەو رێكه‌وتننامه‌ی دیكه‌ش كه‌ پێوه‌ندیان به‌ مافی مرۆژه‌وه‌ هه‌یه‌ و له‌گه‌ڵ دروشم و دابوده‌ستووری كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستاندا له‌ باره‌وه‌ ده‌گونجێ، دراسه‌تنامه‌ و لێكۆڵینه‌وه‌ی ده‌وری له‌ مه‌ر چۆنێتی چاكتر كردنی هه‌ڵومه‌رجی مافی مرۆڤ و چۆنێتی به‌هێز كردن و رێزدار كردنی یه‌وه‌ ئاماده‌ ده‌كات.
4-	موراقه‌به‌ی هه‌موو یاسكارییه‌كی نیشتمانی ده‌كا تا دڵنیا بێ له‌وه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ سه‌ره‌تاكانی مافی مرۆڤ و ئازادییه‌ بنیچه‌كانیدا له‌ باربن.
5-	هه‌ڵسه‌نگاندنی ره‌فتاری دام و ده‌زگا ره‌سمی و غه‌یره‌ ره‌سمییه‌كانی بۆ ئه‌وه‌ی بزانێ تا چه‌ند ئیلتیزامیان به‌ حوكمه‌كانی به‌ڵگه‌نامه‌گه‌لی تایبه‌ت به‌ مافی مرۆڤه‌وه‌ کردووه‌، له‌و رووه‌وه‌ راپۆرت بۆ سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران پێشكه‌ش ده‌كات.  
6-	سه‌ردان و پشكنینی به‌نزینخانه‌ و جیگاكانی ده‌ستبه‌سه‌ر و گیراوه‌كان به‌ شێوه‌یه‌كی ده‌وری و ئاماده‌ كردنی راپۆرت له‌ باره‌ی بارودۆخی به‌ندی و گیرا وو ده‌ستبه‌سه‌ره‌كانه‌وه‌.
7-	هاوكۆمه‌كی له‌گه‌ڵ رێكخراوه‌كانی خه‌مخۆرری مافی مرۆڤ و حزبگه‌لی سیاسی و كۆمه‌ڵه‌ی ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تی و هزری و هه‌موو هاوڵاتیانیش له‌ هه‌رێمدا، به‌ جۆرێكی ئه‌وتۆ كه‌ به‌ سه‌لامه‌تی رێكه‌وتننامه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان و، یاساكارییه‌كانی تایبه‌ت به‌ مافی مرۆڤ له‌ هه‌رێمدا مسۆگه‌ر بكرێ.
8-	به‌ هاوكۆمه‌كی و به‌ تەگبیر له‌گه‌ڵ رێكخراوه‌ نێو ده‌وڵه‌تیه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان و لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندی داره‌كاندا و له‌ بواری مافی مرۆڤدا ده‌كه‌وێته‌ چالاكی و ئه‌و پێشێلكاری و ره‌فتاره‌ نامرۆڤاییانه‌ش ده‌خاته‌ روو كه‌ ده‌رهه‌ق به‌ گه‌لی كوردستان به‌رپا ده‌كرێ.
9-	له‌مه‌ر حه‌قیقه‌تی بارودۆخی مافی مرۆڤ و بزاڤی وه‌زاره‌ته‌كه‌ش، له‌م رووه‌وه‌، ساڵانه‌ راپۆرت ئاماده‌ ده‌كا و پێشكه‌ش به‌ سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی كوردستانی- عێراقی ده‌كات.
مادده‌ی سێیه‌م:
وه‌زیر: سه‌رۆكی باڵای وه‌زاره‌ته‌كه‌و، به‌رپرسی وەبەرخستنی سیاسه‌تەکەیەتی وبەرپرسی سەرپه‌رشتی و ریقابه‌ كردنی لایه‌نی وە به‌كارخستنی ریكه‌وتننامه‌ نێوده‌وڵه‌تی و یاساكارییه‌ ناوخۆییه‌كانیشه‌وه‌، هه‌ر بڕیار و فه‌رمان و رێنماییه‌كیش پێوه‌ندی به‌ ئه‌رك و فرمان و پێكهاته‌ و پسپۆرایه‌تی و كاروباری دیكه‌ی وه‌زارته‌كه‌وه‌ هه‌یه‌، هه‌مووی، له‌ لایه‌ن خۆیه‌وه‌ ده‌رده‌چێ.








مادده‌ی چواره‌م:
پێكهێنه‌ره‌كانی وه‌زاره‌ته‌كه‌:
پێكهێنه‌ره‌كانی ئه‌مانه‌ن:
1-	مه‌كته‌بی وه‌زیر.
2-	 به‌رێوه‌به‌ریی گشتی دیوان.
    3-  به‌رێوه‌به‌ریی گشتی كاروباری مافی مرۆڤ.
    4-راوێژكاران: ده‌بێ له‌ پێنج كه‌س زیاتر نه‌بن.

مادده‌ی پێنجه‌م:
پێكهێنه‌ره‌كانی ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ به‌ ئاودامانی به‌ پێرۆ دیار ده‌كرێن.

مادده‌ی شه‌شه‌م: 
هه‌ر ده‌قێ پێچه‌وانه‌ی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه‌ بێت كاری پێ ناكرێ.

مادده‌ی حه‌وته‌م:
پێویسته‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه‌ بخه‌نه‌كار. 

مادده‌ی هه‌شته‌م:
ئه‌م یاسایه‌، له‌ رۆژی بڵاوكردنه‌وه‌ی له‌ (وه‌قایعی كوردستان)دا، ده‌خرێته‌ به‌ركار.

                      					   

                                                                       د. رۆژ نوری شاوه‌یس
                                			سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی نیشتمانیی كوردستانی عێراق



((هۆكاره‌ پێویستیەکان))
له‌به‌ر ئه‌و چه‌وسانه‌وه‌ سیاسی و ئابووری و رۆشنبیرییه‌ی كه‌ گه‌لی كوردستان پێوه‌ی ده‌ناڵێ و له‌به‌ر بێ به‌شی و هه‌ناسه‌ ساردیی له‌و مافه‌ بنیچەییانەی كه‌ به‌ڵگه‌نامه‌گه‌لی نێو ده‌وڵه‌تی ئیقراری كردووه‌، ئه‌و هه‌ڵپه‌ و هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ركوتكار و جینۆسایده‌ی كه‌ دووچاری بووه‌، ئینجا له‌به‌ر ئه‌و هه‌ڵومه‌رجه‌ سنگ فراوانیه‌ش كه ‌له‌سێبه‌رو سایه‌ی ئه‌زموونی فیدرالیزمی كوردستاندا بۆ مافی مرۆڤ و نرخ و پله‌ و پایه‌ی شارستانی و بنیادنانی هزرو مانای سه‌ربه‌ستی و ئازادی مرۆڤ و وه‌دیهێنانی مافه‌كانیدا ره‌خساوه‌و بۆ ئه‌وه‌ش كه‌ بتوانێ به‌بێ ترس و دلەڕاوکێ داوای ئەو مافانەی بکاو لە پێناوی بەهێزکردن وگه‌شه‌پێدانی ره‌فتاری دیموكراسیدا، به‌ زه‌روور زانرا كه‌ ئامرازی بۆ رێكخستن و وه‌دیهێنانی ئه‌و مافانه‌ بێته‌كایه‌وه‌، ئه‌مه‌ش پێویستی به‌ وه‌كرد كه‌ وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ دابنرێ. له‌به‌ر ئه‌وه ئه‌م یاسایە یاساكاری كرا.