یاسای ژماره‌ (4)ی ساڵی 2011 یاسای ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان-عێراق

ژمارەی یاسا : 4
ساڵی دەرچوون : 2011
بەرکارە

هەموارەکان : 0

یاسا پەیوەستەکان : 0

دەقی یاسا

به‌ناوی خودای به‌خشنده‌و میهره‌بان
به‌ناوی گه‌له‌وه‌
په‌رله‌مانی كوردستان- عێراق

پشت به‌ حوكمه‌كانی بڕگه‌ (1)ی مادده‌ (56) و مادده‌ (53)ی یاسای ژماره‌ (1)ی ساڵی 1992ی هه‌مواركراو و، له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران به‌رچاوی خستووه‌، په‌رله‌مانی كوردستان- عێراق له‌ دانیشتنی ئاسایی ژماره‌ (11)ی رۆژی 2/5/2011 بڕیاری دانانی ئه‌م یاسایه‌یدا: 

    یاسای ژماره‌ (4)ی ساڵی 2011
   یاسای ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان-عێراق
مادده‌ی یه‌كه‌م: 
مه‌به‌ست له‌و زاراوه‌وه‌ و ده‌سته‌واژانه‌ی دادێ، واتاكانی به‌رامبه‌ریانه‌ بۆ مه‌به‌ستی ئه‌م یاسایه‌:
یه‌كه‌م: هه‌رێم: هه‌رێمی كوردستان- عێراق.
دووه‌م: سه‌رۆكی هه‌رێم: سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان- عێراق. 
سێیه‌م: ئه‌نجومه‌ن: ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی هه‌رێم. 
چواره‌م: راوێژكار: راوێژكاری ئاسایشی هه‌رێم. 
پێنجه‌م: ئاسایشی هه‌رێم: پاراستنی هه‌رێمی كوردستان- عێراق له‌ هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌ره‌كی و ناوخۆ. 
مادده‌ی دووه‌م: 
یه‌كه‌م: به‌گوێره‌ی ئه‌م یاسایه‌، ئه‌نجومه‌نێك به‌ناوی (ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان) داده‌مه‌زرێت و به‌ سه‌رۆكی هه‌رێمه‌وه‌ گرێ ده‌درێت و پێك دێت له‌: 
1-	ده‌زگای ئاسایشی هه‌رێم. 
2-	به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتیی هه‌واڵگریی سه‌ربازی.
3-	ئاژانسی پاراستن و زانیاری. 
دووه‌م: ئه‌نجومه‌ن پلان بۆ سیاسه‌تێكی یه‌كگرتووی ئاسایش داده‌ڕێژێت و رێكی ده‌خات و هه‌ماهه‌نگی له‌ نێوان تێكڕای ده‌زگاكانی په‌یوه‌ندیداردا به‌دی ده‌هێنێـت. 


مادده‌ی سێیه‌م: 
ئامانجی ئه‌م یاسایه‌ دانان و داڕشتنی بنه‌ماكانی ئاسایشی هه‌رێمه‌ له‌رێی: 
یه‌كه‌م: مسۆگه‌ر كردنی ئاسایش و ئارامی له‌ هه‌رێمدا. 
دووه‌م: پاراستنی بنه‌ماو پره‌نسیپه‌كانی ده‌ستووری و یاسایی هه‌رێم. 
سێیه‌م: كۆكردنه‌وه‌ و شی كردنه‌وه‌ی زانیاری و هه‌ڵسه‌نگاندنی هه‌ر هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك بۆ سه‌ر ئاسایشی هه‌رێم. 
چواره‌م: ئاڵوگۆڕ كردنی زانیاری له‌ نێوان ده‌زگاكانی تایبه‌تمه‌ند له‌ هه‌رێم و حكومه‌تی فیدرالدا. 
پێنجه‌م: ئاڵوگۆڕكردنی تۆمه‌تبار و تاوانباران و راده‌ست كردنی كێشه‌كانیان له‌ نێوان ده‌زگاكانی ئاسایشی فیدرال و هاوشێوه‌كانیان له‌ هه‌رێمدا، به‌ گوێره‌ی میكانیزمێك كه‌ به‌ په‌یڕه‌و دیاری ده‌كرێت. 
شه‌شه‌م: پاراستنی ئاسایشی ئابووریی هه‌رێم به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیدار.
حه‌وته‌م: پاراستنی ئاسایشی هه‌رێم له‌ بواره‌كانی تاوانه‌ مه‌ترسیداره‌كان و تاوانه‌ به‌رنامه‌رێژراوه‌كان و تاوانی مادده‌ی هۆشبه‌ر و ته‌زویر كردنی دراو و، گه‌نده‌ڵیی كارگێڕی و دارایی و شۆردنه‌وه‌ی سامان، به‌گوێره‌ی ئه‌و یاسایانه‌ی له‌ هه‌رێمدا كاریان پێ ده‌كرێت.
هه‌شته‌م: پاراستنی سیسته‌می زانیاری له‌ هه‌رێمدا. 
نۆیه‌م: به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی تیرۆر به‌گوێره‌ی ئه‌و یاسایانه‌ی له‌ هه‌رێمدا كاریان پێ ده‌كرێت.
ده‌یه‌م: به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی كاری سیخوڕی به‌گوێره‌ی ئه‌و یاسایانه‌ی له‌ هه‌رێمدا كاریان پێ ده‌كرێت. 
یازده‌م: پاراستنی ئاسایشی په‌یوه‌ندی كردن. 
دوازده‌م: پاراستنی ئاسایشی فڕۆكه‌خانه‌ و ده‌روازه‌ سنوورییه‌كان له‌ هه‌رێمدا. 
سێزده‌م: هه‌ماهه‌نگی كردن له‌گه‌ڵ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیدار بۆ پاراستنی ئاسایشی كه‌سایه‌تیی فه‌رمی له‌كاتی پێویستدا. 
چوارده‌م: هه‌ماهه‌نگی كردن له‌گه‌ڵ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیدار بۆ به‌دواداچوونی كاروباری په‌نابه‌ران و ئاواره‌ و بیانیانی نیشته‌جێی هه‌رێم. 
پازده‌م: پاراستنی ئاسایشی خۆراك و ته‌ندروستی له‌ هه‌رێمدا به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیدار. 
شازده‌م: پاراستنی ئاسایشی وزه‌ و ده‌زگا ژیارییه‌كان. 
حه‌ڤده‌م: هه‌ماهه‌نگی كردن له‌گه‌ڵ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیدار بۆ پاراستنی ئاسایشی رێكخراوی نێوده‌وڵه‌تی ونێرده‌ی دیپلۆماتی وكونسوڵخانه‌كان له‌ هه‌رێمدا. 
هه‌ژده‌م: مسۆگه‌ركردنی ئاسایشی باره‌گا و پێكهاته‌كانی پێشمه‌رگه‌ و كۆكردنه‌وه‌ی زانیاریی هه‌واڵگری و مه‌یدانی و ستراتیژی و هه‌ڵسه‌نگاندنیان. 
مادده‌ی چواره‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌نجومه‌ن راوێژكارێكی: ده‌بێت، له‌لایه‌ن سه‌رۆكی هه‌رێمه‌وه‌ به‌پله‌ی وه‌زیر داده‌مه‌زرێت، ده‌زگاكانی سه‌ر به‌ ئه‌نجومه‌ن به‌ڕێوه‌ ده‌بات و سه‌رپه‌رشتییان ده‌كات و هه‌ماهه‌نگییان له‌نێواندا ده‌كات، جێگرێكی ده‌بێت، به‌گوێره‌ی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی پێی ده‌درێت له‌به‌جێ گه‌یاندنی ئه‌ركه‌كانیدا یاریده‌ی ده‌دات. 
دووه‌م: به‌رپرسی ئه‌و ده‌زگایانه‌ی له‌ مادده‌ی دووه‌می ئه‌م یاسایه‌دا هاتوون، ده‌بنه‌ ئه‌ندام له‌ ئه‌نجومه‌ندا و سه‌رۆكی هه‌رێمش بۆی هه‌یه‌ له‌ حاڵه‌تی ئاسایی پێویستیدا كه‌سان یان ده‌زگای دیكه‌ی بۆ زیاد بكات یان بانگهێشتی ئه‌نجومه‌ن بكرێن. 
سێیه‌م: ته‌رخان كردنی بودجه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی هه‌رێم له‌ نێو بودجه‌ی گشتیی هه‌رێمدا. 
مادده‌ی پێنجه‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌نجومه‌ن رێكار و رێساكانی ره‌فتاری وه‌زیفی و مه‌شقی تایبه‌تمه‌ندی كادیرانی داده‌ڕێژێت. 
دووه‌م: ئه‌نجومه‌ن كارو په‌یكه‌ری ئه‌و ده‌زگایانه‌ی ناویان له‌ مادده‌ی دووه‌می ئه‌م یاسایه‌دا هاتووه‌، به‌په‌یره‌و یان به‌ یاسا، به‌گوێره‌ی په‌یوه‌ندی ده‌زگاكه‌ به‌ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیداره‌وه‌ دیاری ده‌كات. 
سێیه‌م: به‌ یاسایه‌كی تایبه‌ت ئه‌رك و ماف و حاڵه‌تی به‌رزه‌فتكاریی ئه‌فسه‌ران و كارمه‌ندان له‌و ده‌زگایانه‌ رێك ده‌خرێت كه‌ له‌ مادده‌ی دووه‌می ئه‌م یاسایه‌دا هاتوون،. 
مادده‌ی شه‌شه‌م:
راوێژكار بۆی هه‌یه‌ رێنمایی پێویست بۆ جێبه‌جێ كردنی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه‌ ده‌ربكات. 
مادده‌ی حه‌وته‌م: 
كار به‌ ده‌قی هیچ یاسا یان بڕیارێك ناكرێت كه‌ له‌گه‌ڵ حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه‌دا ناكۆك بێت. 
مادده‌ی هه‌شته‌م:
پێویسته‌ لایه‌نانی په‌یوه‌ندیدار حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه‌ جێبه‌جێ بكه‌ن. 
مادده‌ی نۆیه‌م:
ئه‌م یاسایه‌ له‌ رۆژی بڵاوكردنه‌وه‌ی له‌ رۆژنامه‌ی فه‌رمی (وه‌قایعی كوردستان)دا، جێبه‌جێ ده‌كرێت. 



                                                            محمد قادر عبدالله
                                                         (د. كه‌مال كه‌ركووكی)
                                              سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان-عێراق

هۆیه‌كانی ده‌رچوون
به‌ مه‌به‌ستی دانان و داڕشتنی بنه‌ماكانی ئاسایشی هه‌رێم و ئامانجه‌كانی و روون كردنه‌وه‌ی پێكهاته‌ تایبه‌ته‌كانی ئه‌نجومه‌ن و چۆنیه‌تی به‌جێ گه‌یاندنی ئه‌ركه‌كانی، ئه‌م یاسایه‌ ده‌رچووێندرا.