به‌ناوی خودای به‌خشنده‌و میهره‌بان
به‌ناوی گه‌له‌وه
په‌رله‌مانی كوردستان ـ عێراق
پاڵپشت به حوكمه‌كانی بڕگه‌ی (1) له مادده‌ی (56)ی یاسای ژماره (1)ی ساڵی 1992ی هه‌موار كراو و، له‌سه‌ر داوای ژماره‌ی یاسایی ئه‌ندامانی په‌رله‌مان، په‌رله‌مانی كوردستان- عێراق له دانیشتنی ئاسایی ژماره (35)ی گرێدراو له رێكه‌وتی 26/12/2012، یاسای( زانكۆ تایبه‌ته‌كان له هه‌رێمی كوردستان ـ عیراق) ژماره(18)ی ساڵی 2012ی ده‌رچوواند، وه له‌به‌ر ناڕه‌زایی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان ـ عیراق له‌سه‌ر ئه‌م یاسایه، به بڕیاری ژماره(1) له رێكه‌وتی 20/1/2013، ئه‌وا په‌رله‌مان، له دانیشتنی ئاسایی ژماره(1)ی گرێدراو له رێكه‌وتی 18/3/2013،بڕیاری ده‌رچوواندنی ئه‌م یاسایه‌ی دا:
یاسای ژماره (2)ی ساڵی 2013
یاسای زانكۆ تایبه‌ته‌كان له هه‌رێمی كوردستان ـ عێراق
به‌شی یه‌كه‌م
پێناسه‌كان
مادده‌ی یه‌كه‌م:
مه‌به‌ستی ئه‌م یاسایه له‌م زاراوه‌و ده‌سته‌واژانه‌ی خواره‌وه، ماناكانی به‌رامبه‌ریانه:
یه‌كه‌م: هه‌رێم: هه‌رێمی كوردستان ـ عێراق.
دووه‌م: ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران: ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێم.
سێیه‌م: وه‌زاره‌ت: وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵاو توێژینه‌وه‌ی زانستیی هه‌رێم.
چواره‌م: وه‌زیر: وه‌زیری خوێندنی باڵاو توێژینه‌وه‌ی زانستیی هه‌رێم.
پێنجه‌م: ئه‌نجومه‌ن: ئه‌نجومه‌نی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵاو توێژینه‌وه‌ی زانستیی هه‌رێم.
شه‌شه‌م: زانكۆ: هه‌ر زانكۆییه‌كی تایبه‌ت كه‌وا به‌پێی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه دامه‌زرابێت و كۆلێژو په‌یمانگه‌ی باڵاو سه‌نته‌ری توێژینه‌وه له‌خۆ ده‌گرێت.
حه‌وته‌م: ده‌سته: ده‌سته‌ی ئه‌میندارانی زانكۆ تایبه‌ته‌كان.
به‌شی دووه‌م
دامه‌زراندن و ئامانجه‌كان
مادده‌ی دووه‌م:
به‌پێی ئه‌م یاسایه‌و به‌گوێره‌ی پێویستی بازاڕی كارو به‌گونجان له‌گه‌ڵ سیاسه‌تی خوێندنی باڵا له هه‌رێمدا، زانكۆ له هه‌رێمدا داده‌مه‌زرێت.
مادده‌ی سێیه‌م:
ئامانجه‌كانی ئه‌م یاسایه بریتین له:
یه‌كه‌م: دابینكردنی پێداویستیه په‌ره‌سه‌ندووه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌و ڕه‌خساندنی ده‌رفه‌ته فێركارییه‌كان بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی ده‌یانه‌وێت ئاستی زانستیان به‌رزبكه‌نه‌وه.
دووه‌م: به‌شداریكردن له به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی خوێندنی باڵاو توێژینه‌وه‌ی زانستی.
سێیه‌م: دابینكردنی پسپۆڕیه زانستیه نوێیه‌كان بۆ ئاماده‌كردنی پسپۆڕو ته‌كنیككارو شاره‌زا له گشت بواره‌كاندا.
چواره‌م: به‌جێگه‌یاندنی خزمه‌ته توێژینه‌وه‌سازییه‌كان.
پێنجه‌م: خزمه‌تكردنی ئامانجه نیشتیمانییه‌كانی گه‌لی كوردستان به‌پێی پرنسیپه‌كانی دیموكراسی و مافه‌كانی مرۆڤ دور له ململانێیه تیره‌یی و ڕه‌گه‌زی و نه‌ژادییه‌كان.
مادده‌ی چواره‌م:
زانكۆ كه‌سایه‌تی مه‌عنه‌وی و سه‌ربه‌خۆیی دارایی و كارگێری و ئه‌كادیمی هه‌یه‌و بۆ هێنانه‌ئارای ئامانجه‌كانی خاوه‌ن لێهاته‌یی یاساییه‌و له دامه‌زراوه‌كانی خاوه‌ن سوودی گشتی هه‌ژمار ده‌كرێت.
مادده‌ی پێنجه‌م:
یه‌كه‌م: داواكاری دامه‌زراندنی زانكۆ له لایه‌ن ده‌سته‌یه‌كی دامه‌زرێنه‌ری خاوه‌ن شاره‌زایی زانكۆیی، كه نابێت له ده ساڵ كه‌متر بێت و نابێت ژماره‌یان له پێنج كه‌س كه‌متر بێت، پێشكه‌شی وه‌زاره‌ت ده‌كرێت، له‌گه‌ڵ راپۆرتێك تیایدا داواكارانی دامه‌زراندن به‌ڵێن ده‌ده‌ن به‌دابینكردنی پێداویستیه ماددی و مرۆیی و زانستیه‌كان، به باڵه‌خانه‌و كتێبخانه‌و تاقیگه‌و پێداویستیه‌كانی تریشه‌وه‌و ئاماده‌كردنی پێڕه‌وێكی ناوخۆ، كه ئه‌مانه‌ی خواره‌وه له‌خۆبگرێت:
1- ناوی زانكۆو ئامانجه‌كانی و باره‌گاكه‌ی.
2- لیستێك به ناوی ده‌سته‌ی ئه‌میندارانی زانكۆ له‌گه‌ڵ سیڤی كه‌سایه‌تی و زانستی و توانسته‌كانیان.
3- داهاته داراییه‌كانی زانكۆ.
4- كۆلێژو به‌ش یان لقه زانستیه‌كان له‌گه‌ڵ دیاریكردنی ژماره‌ی ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه‌ی هه‌ر به‌شێكی زانستی و توانسته‌كان و شاره‌زایی وخزمه‌ته‌كانیان.
5- په‌یكه‌ری رێكخستنه‌كی زانكۆ.
6- هه‌ر كاروبارێكی تر كه‌وا كاری زانكۆ رێكده‌خات.
دووه‌م: داواكارییه‌كه ڕه‌وانه‌ی ده‌زگای سه‌رپه‌رشتیكردن و هه‌ڵسه‌نگاندنی جۆریی له وه‌زاره‌ت ده‌كرێت به‌پێی ستانده‌ره‌كانی دڵنیایی جۆریی و كوالیتیه متمانه‌پێكراوه‌كان.
سێیه‌م: داواكارانی دامه‌زراندن، له ماوه‌یه‌ك له شه‌ش مانگ له رێكه‌وتی پێڕاگه‌یاندنی بڕیاری وه‌زاره‌ت به به‌خشینی مۆڵه‌تی دامه‌زراندن، زیاتر نه‌بێت، پابه‌ندده‌بن به دابینكردنی گشت ئه‌و مه‌رج و پێداویستیانه‌ی له به‌ندی (یه‌كه‌م)ی ئه‌م مادده‌یه‌دا ئاماژه‌یان بۆ كراوه، به پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش مۆڵه‌تی دامه‌زراندنه‌كه به هه‌ڵوه‌شاوه‌یی هه‌ژمار ده‌كرێت و وه‌زاره‌ت پێڕاگه‌یاندنی داواكارانی دامه‌زراندنه‌كه به‌م هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌یه، له ئه‌ستۆ ده‌گرێت.
چواره‌م:
1- وه‌زاره‌ت له‌سه‌ر راسپارده‌ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زاره‌ت و له دوای په‌سه‌ندكردنی سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران مۆڵه‌تی دامه‌زراندنی زانكۆ ده‌به‌خشێت.
2- زانكۆ ڕه‌سه‌ن و متمانه‌پێكراوو دانپێنراوه‌كان بۆیان هه‌یه لق بۆ خۆیان دامه‌زرێنن به‌مه‌رجێك به مه‌رجه‌كانی مۆڵه‌تدان و ستانده‌ره‌كانی متمانه‌پێكردنی گشتی وتایبه‌تی كارپێكراو له هه‌رێمدا، پابه‌ند ببن.
3- وه‌زاره‌ت بڕیاری به‌خشینی مۆڵه‌تی دامه‌زراندنی زانكۆ یان لقی زانكۆیه‌كی متمانه‌پێكراو له ماوه‌یه‌ك كه له نه‌وت رۆژ له رێكه‌وتی تۆماركردنی داواكارییه‌كه له لای وه‌زاره‌ت تێپه‌رنه‌كات، ده‌رده‌كات، و به پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش داواكارییه‌كه به په‌سه‌ندكراو هه‌ژمار ده‌كرێت.
4- داواكارانی دامه‌زراندن بۆیان هه‌یه ناڕه‌زایی ده‌رببڕن له‌سه‌ر بڕیاری ڕه‌تكردنه‌وه له لای ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران له ماوه‌ی سی رۆژ له رێكه‌وتی پێڕاگه‌یاندنیان به بڕیاری ڕه‌تكردنه‌وه‌كه، وه پێویسته ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران له ماوه‌ی چل و پێنج رۆژ له رێكه‌وتی پێشكه‌شكردنی ناڕه‌زاییه‌كه، بڕیاری له سه‌ر بدات.
پێنجه‌م: داواكارانی دامه‌زراندن پابه‌ند ده‌به‌ن به دستپێكردنی دامه‌زراندنی باڵه‌خانه‌و تاقیگه‌و كتێبخانه‌و یانه‌ی قوتابیان و هۆڵه‌كانی وه‌رزش و پێداویستیه ماددیه‌كانی تر له سه‌ر زه‌وی ته‌رخان كراو بۆ پرۆژه‌ی زانكۆ تایبه‌تیه‌كه به‌پێی یاسای وه‌به‌رهێنانی به‌ركار له هه‌رێمدا له ماوه‌یه‌ك كه له شه‌ش مانگ له رێكه‌وتی ته‌رخانكردنه‌كه تێپه‌ڕنه‌كات، هه‌روه‌ها پابه‌ند بوون به ته‌واوكردنی قۆناغ به‌قۆناغی ئه‌و به‌پێی پلان و پێداویستیانه‌ی زانكۆ كه له لایه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه له‌به‌ر رۆشنایی دیزایینی ته‌واوی گشت یه‌كه بیناكاریه‌كان په‌سه‌ندكراوه، له ماوه‌یه‌ك كه له پێنج ساڵ تێپه‌ر نه‌كات، و ئه‌مانه‌ی خواره‌وه مه‌رجن له باڵه‌خانه‌كانی زانكۆ:
1- پێویسته سه‌ربه‌خۆ بێت و نه‌به‌سترابێته‌وه به مه‌به‌ستی نیشته‌جێبوون یان ئابوری یان خوێندنی نازانكۆیی یان هه‌ر مه‌به‌ستێكی تر كه بۆ خوێندی زانكۆیی نه‌بێت.
2- پێویسته له سه‌ر ڕووبه‌رێك بینابكرێت كه بگونجێت:
أ- له‌گه‌ڵ ژماره‌ی ئه‌و زانكۆو به‌شانه‌ی مه‌به‌ستن دابمه‌زرێن و پێداویستیه‌كانیان له‌ڕووی هۆڵه‌كانی وانه‌گوتنه‌وه‌و ژماره‌ی ساڵه‌كانی خوێندن.
ب- له‌گه‌ڵ جۆری پسپۆڕیه تیۆری وپراكتیكیه‌كانی مه‌به‌ستن بخوێندرێن.
ج- له‌گه‌ڵ ژماره‌ی ئه‌و قوتابیانه‌ی ئه‌گه‌ر هه‌یه وه‌ربگیرێن به‌پێی ئه‌و پلانه‌ی له لایه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه په‌سه‌ندكراوه.
د- ئه‌ندازه‌كه‌ی بگونجێت له‌گه‌ڵ ئه‌و پرۆگرامه خوێندنانه‌ی كه‌وا مه‌به‌ستن په‌یڕه‌و بكرێن و له‌گه‌ڵ تایبه‌تمه‌ندییه ژینگه‌یی و ئابوری و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی ئه‌و ده‌وروبه‌ری تیایدا داده‌مه‌زرێت.
هـ- پێویسته هۆڵی چالاكی رۆشنبیری و حه‌وانه‌وه‌و توالێتی تایبه‌ت و ڕووبه‌ریی سه‌وزایی و وه‌رزشی و پاركی ئۆتۆمبێل و بنكه‌ی ته‌ندروستی پێوه بلكێنرێت به جۆرێك كه‌وا له‌گه‌ڵ قه‌باره‌ی زانكۆو ڕه‌چاوكردنی پێداویستیه‌كانی خاوه‌ن پێداویستیه تایبه‌تیه‌كان دابه‌ش بكرێن.
شه‌شه‌م: ناكرێت كۆلێژ یان به‌شی نوێ به مه‌به‌ستی فراوانبوون بكرێنه‌وه‌و ڕاگه‌یاندن و ده‌ست به وه‌رگرتن و خوێندن تیایاندا بكرێت ته‌نها پاش دابینكردنی گشت پێداویستیه‌كان و به‌پشتگیری كردنی دڵنیایی جۆری و له‌نێوانیشیاندا:
1- تاقیگه‌و ده‌زگا پێویسته‌كان به‌گوێره‌ی ئه‌و پسپۆڕیانه‌ی مه‌به‌ستن بخوێندرێن له‌گه‌ڵ دیاریكردنی توانای له‌خۆگرتنی هه‌ر یه‌كێكیان له‌گه‌ڵ كۆی ژماره‌ی قوتابیان.
2- كتێبخانه‌یه‌كی تایبه‌تمه‌ند له هه‌ر كۆلێژێك و كتێبخانه‌یه‌كی گشتی ناوه‌ندیی زانكۆیی.
3- مه‌رجه له كاتی كردنه‌وه‌ی كۆلێژه‌كانی كۆمه‌ڵه پزیشكیه‌كان كه كورتكراونه‌ته‌وه سه‌ر پزیشكیی ددان و ده‌رمانسازیی و په‌رستیاریی ڕه‌چاوی ستانده‌ره جیهانیه‌كان بكرێت و كارمه‌ند وپێداویستیه پێویسته‌كانی دابین بكرێن.
مادده‌ی شه‌شه‌م:
زمانی خوێندن له زانكۆدا زمانی ئینگلیزیه یان هه‌ر زمانێكی جیهانیی تر له‌گه‌ڵ ڕه‌چاوكردنی پسپۆڕیه مرۆیه‌كان كه له لایه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه دیاری ده‌كرێت كه به‌و زمانه فه‌رمیانه ده‌بێت كه له ده‌ستور ده‌قیان له‌سه‌ر كراوه.
مادده‌ی حه‌وته‌م:
پێویسته زانكۆ به‌مانه‌ی خواره‌وه پابه‌ند ببێت:
یه‌كه‌م: پێویسته پێڕه‌وێكی تایبه‌ت به مامۆستا خۆته‌رخانكار و گرێبه‌ستكاره‌كان دابنێت، له‌گه‌ڵ دیاریكردنی ئه‌و گه‌ره‌نتیانه‌ی پێویسته بۆیان دابین بكرێت و مه‌رجه‌كانی دامه‌زراندنیان و كۆتایی پێهێنانی خزمه‌تكردنیان.
دووه‌م: ڕه‌چاوكردنی رێژه‌ی مامۆستایان به‌نیسبه‌ت قوتابیان و به‌گوێره‌ی ستانده‌ره جیهانیه‌كانی هه‌ر پسپۆڕیێك.
سێیه‌م: هه‌ردوو بڕگه (یه‌كه‌م) و(دووه‌م)ی ئه‌م مادده‌یه ملكه‌چی په‌سه‌ندكردنی دڵنیایی جۆری له وه‌زاره‌ت ده‌بن.
مادده‌ی هه‌شته‌م:
یه‌كه‌م: پێویسته له سه‌ر ئه‌وه‌ی ده‌یه‌وێت پێشكه‌شی خوێندن بكات له زانكۆ تایبه‌تیه‌كان هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی خوێندنی ئاماده‌یی یان پیشه‌یی یان په‌یمانگه بێت به‌گوێره‌ی پسپۆڕی به‌مه‌رجێك وه‌رگرتنی ده‌رچووی په‌یمانگه یان ئاماده‌یی پیه‌شه‌یی ته‌نها كورتبكرێته‌وه سه‌ر ئه‌و كۆلێژانه‌ی خوێندن تیایاندا هاوتای پرۆگرامی خوێندنی په‌یمانگه یان ئاماده‌ییه پیشه‌ییه‌كه به‌گوێره‌ی ئه‌و رێنماییانی وه‌زاره‌ت ده‌ریان ده‌كات.
دووه‌م: خوێندن له زانكۆ، له ڕووی ده‌وام و تاقیكردنه‌وه، به كرداره‌كیی ده‌بێت و به ئه‌ندامبوون له دووره‌وه یان به كراوه‌یی نابێت.
سێیه‌م: ماوه‌ی خوێندن له كۆلێژه‌كان، به‌لای كه‌م، (4) چوار ساڵه، و ده‌رچوو لێیان بڕوانامه‌ی زانكۆیی به‌رایی (به‌كالۆریۆس) له بواری پسپۆڕییه‌كه‌ی پێی ده‌به‌خشرێت له‌گه‌ڵ ڕه‌چاوكردنی ماوه‌ی خوێندن له پسپۆڕییه پزیشكی و ئه‌ندازه‌ییه‌كان.
چواره‌م: ماوه‌ی خوێندن له په‌یمانگه تایبه‌تیه‌كان دوو ساڵه‌و ده‌رچوو لێیان بڕوانامه‌ی دبلۆمی له پسپۆڕیه‌كه‌ی پێی ده‌بخشرێت.
پێنجه‌م: كردنه‌وه‌ی خوێندنی باڵا له زانكۆ تایبه‌تیه‌كان ده‌به‌سترێته‌وه به ڕه‌زامه‌ندی وه‌زاره‌ت به‌پێی ستانده‌ره‌كانی دڵنیایی جۆریی و رێنماییه‌كانی خوێندنی باڵا له دوای پێشكه‌شكردنی داواكاری له لایه‌ن زانكۆكانه‌وه به مه‌رجێك له كاتی پێشكه‌شكردنی داواكارییه‌كه خوله ده‌رچووه‌كان له دوو خول كه‌متر نه‌بن.
شه‌شه‌م: ده‌كرێت بۆ زانكۆی تایبه‌تی ده‌ست به خوێندنی باڵا بكات له حاڵه‌تی گرتنه‌خۆی یه‌كێك له زانكۆ بیانییه دانپێنراوه‌كانی جیهان به گرتنه‌خۆكردنی جۆره خوێندنه و به‌خشینی بڕوانامه له لایه‌ن ئه‌م زانكۆیانه له ئه‌نجامی رێككه‌وتنی زانستی و ئه‌كادیمی به شێوازی هاوبه‌شی زانستی نێوان هه‌ردوو زانكۆكه.
به‌شی سێیه‌م
سه‌رپه‌رشتیكردن و دڵنیایی جۆری
مادده‌ی نۆیه‌م:
ده‌زگای سه‌رپه‌رشتیكردن و دڵنیایی جۆریی له وه‌زاره‌ت هه‌ڵسه‌نگاندنی كاری زانكۆ تایبه‌تیه‌كان به‌پێی یاساو پێڕه‌وو رێنماییه ڕه‌چاوكروه‌كان، له ئه‌ستۆ ده‌گرێت.
مادده‌ی ده‌یه‌م:
زانكۆ پابه‌ند ده‌بێت به ناردنی گشت ئه‌و پێداویستیانه‌ی توانستی پێده‌دات كه‌وا ئه‌ركه‌كانی به‌جێبگه‌ینێت بۆ وه‌زاره‌ت، به تایبه‌تیش ئه‌مانه‌ی خواره‌وه:
یه‌كه‌م: پلانی وه‌رگرتنی ساڵانه بۆ په‌سه‌ند كردنی.
دووه‌م: ئه‌و كرێی خوێندنه‌ی له قوتابی وه‌رده‌گیرێت.
سێیه‌م: پرۆگرامه‌كانی خوێندن و هه‌مواركارییه‌كانی و به‌دواداچوونی جێبه‌جێ كردن و هه‌ڵسه‌نگاندنیان.
چواره‌م: رێژه‌و ستانده‌ره‌كانی ده‌رچوون و كه‌وتن و چوونه‌ناو به هاوپێچی سیسته‌می تاقیكردنه‌وه‌كان.
به‌شی چواره‌م
پێكهاته‌كانی زانكۆ
لقی یه‌كه‌م
ده‌سته‌ی ئه‌مینداره‌كان
مادده‌ی یازده‌م:
یه‌كه‌م: هه‌ر زانكۆیێك ده‌سته‌كی ده‌بێت به‌ناوی (ده‌سته‌ی ئه‌مینداران) له (7-11) ئه‌ندام پێكدێت به مه‌رجێك، به‌لای كه‌م، یه‌ك له سه‌ر سێیان هه‌ڵگری دكتۆرا بن، و دوو له سه‌ر سێیه‌كی تر خاوه‌ن شاره‌زایی بن. و ماوه‌ی ئه‌ندامێتی چوار ساڵه‌و ده‌سته به به‌رزترین ده‌سه‌ڵاتی به‌رپرس له دانانی سیاسه‌تی گشتی زانكۆ هه‌ژمار ده‌كرێت و ده‌سته به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه پێكده‌هێنرێت:
1- سی ئه‌ندام له خاوه‌ندار یان پشكداره‌كان ئه‌ندام.
2- سه‌رۆكی زانكۆ ئه‌ندام.
3- ئه‌ندامه‌كانی تر له كه‌سانی ناخاوه‌ن یان ناپشكدارو ئه‌وانه‌ی له زانكۆ كارناكه‌ن كه‌وا خاوه‌ن ته‌نسیبیان ده‌كات.
دووه‌م: سه‌رۆكی ده‌سته له نێوان ئه‌ندامه‌كانی هه‌ڵده‌بژێردرێت.
سێیه‌م: ناكرێت هه‌ردوو ئه‌ندامێتی ده‌سته‌ی ئه‌مینداره‌كان و ئه‌ندامێتی ئه‌نجومه‌نی زانكۆ كۆبكرێنه‌وه جگه له سه‌رۆكی زانكۆ كه ئه‌ندامه له ده‌سته.
مادده‌ی دوازده‌م:
ده‌سته‌ی ئه‌مینداره‌كان ئه‌م ئه‌ركانه‌ی خواره‌وه پیاده ده‌كات:
یه‌كه‌م: دانانی سیاسه‌تی گشتی زانكۆ له‌به‌ر رۆشنایی سیاسه‌تی خوێندنی باڵا له هه‌رێمدا.
دووه‌م: ووردبینی كردن و بڕیاردانی راسپارده‌و بڕیاره‌كانی ئه‌نجومه‌نی زانكۆ.
سێیه‌م: دامه‌زراندنی سه‌رۆكی زانكۆ یان راگری كۆلێژ به‌پێی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه.
چواره‌م: به‌رێوه‌بردنی سامانه‌كانی زانكۆو وه‌به‌رهێنانی و ڕه‌فتارپێكردنی به‌گوێره‌ی ئامانجه زانستیه‌كانی زانكۆ.
پێنجه‌م: په‌سه‌ندكردنی پلانی دابینكردنی پێداویستیه‌كانی خوێندن.
شه‌شه‌م: پێشنیازكردنی كرێی خوێندن و خستنه‌به‌رده‌می وه‌زاره‌ت به مه‌به‌ستی بڕیاردانی.
حه‌وته‌م: ڕه‌زامه‌ندی ده‌ربڕین له درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی خزمه‌تی سه‌رۆكی زانكۆ یان كاندیدكردنی كه‌سێكی تری له شوێنی یان لێبوردنی له كاره‌كه‌ی.
هه‌شته‌م: دامه‌زراندنی یاریده‌ده‌ره‌كانی سه‌رۆكی زانكۆو راگری كۆلێژه‌كان و سه‌رۆكی به‌شه زانستیه‌كان.
نۆیه‌م: راسپارده‌كردنی هێنانه ئارای كۆلێژو به‌شی زانستی و لێكدان یان هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌یان به‌پێی ستانده‌ره‌كانی كوالیتی و دڵنیایی جۆری له وه‌زاره‌ت.
ده‌یه‌م: په‌سه‌ندكردنی بودجه‌ی ساڵانه‌و ژمێره كۆتاییه‌كان.
یازده‌م: وه‌رگرتنی به‌خشین و به‌خشش و باربوو به ڕه‌زامه‌ندی وه‌زاره‌ت ئه‌گه‌ر له ناوه‌وه‌ی هه‌رێم بێت، و پاش وه‌رگرتنی ڕه‌زامه‌ندی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ئه‌گه‌ر له ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم بێت.
دوازده‌م: دیاریكردنی سلم پایه‌ی موچه‌ی گشت كارمه‌ندان به ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه‌شه‌وه.
سێزده‌م: سه‌یركردنی پلانی ساڵانه‌ی پێشكه‌شكراو له لایه‌ن سه‌رۆكی زانكۆوه ده‌رباره‌ی پرۆژه په‌ره‌پێدانیه‌كان.
لقی دووه‌م
ئه‌نجومه‌نی زانكۆ
مادده‌ی سێزده‌م:
ئه‌نجومه‌نی زانكۆ به‌رزترین ده‌سته‌ی زانستی و كارگێریه له زانكۆدا، و له‌مانه‌ی خواره‌وه پێكدێت:
یه‌كه‌م: سه‌رۆكی زانكۆ ئه‌ندام.
دووه‌م: یاریده‌ده‌رانی سه‌رۆكی زانكۆ ئه‌ندام.
سێیه‌م: راگری كۆلێژه‌كان یان سه‌رۆكی به‌شه‌كان له حاڵه‌تی نه‌بوونی راگری كۆلێژ ئه‌ندام.
چواره‌م: نوێنه‌رێكی هه‌ڵبژێردراوی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه ئه‌ندام.
پێنجه‌م: نوێنه‌رێكی هه‌ڵبژێردراوی قوتابیان كه له‌وه‌ی تایبه‌ته به كاروباری قوتابیان ئاماده‌ی كۆبوونه‌وه‌كانی ئه‌نجومه‌ن ده‌بێت.
مادده‌ی چوارده‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌نجومه‌نی زانكۆ ئه‌م ئه‌ركانه‌ی خواره‌وه پیاده ده‌كات:
1- بڕیاردرانی مه‌رجه‌كانی وه‌رگرتن به‌پێی ستانده‌ره‌كانی وه‌زاره‌ت.
2- پێشنیازكردنی پلانی وه‌رگرتنی ساڵانه‌ی قوتابیان.
3- بڕیاردانی پرۆگرامه‌كانی خوێندن و به‌رزكردنه‌وه‌ی بۆ وه‌زاره‌ت.
4- پێشنیازكردنی كرێی خوێندن و به‌رزكردنه‌وه‌ی بۆ ئه‌نجومه‌نی ئه‌مینداران.
5- كاندیدكردنی یاریده‌ده‌رانی سه‌رۆكی زانكۆ و راگری كۆلێژه‌كان.
6- پێشنیازكردنی دامه‌زراندنی سه‌رۆكی به‌شه زانستی و یاریده‌ده‌ری راگرو لێبوردنیان.
7- راسپاردن به درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی خزمه‌تكردنی ڕاگری كۆلێژه‌كان.
8- به‌خشینی بڕوانامه‌ی زانستی به ده‌رچووان و په‌سه‌ندكردنی له لایه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه.
9- بڕیاردانی به‌رزكردنه‌وه‌ی زانستی ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه به‌پێی رێنماییه ڕه‌چاوكراوه‌كان.
10- پێشنیازكردنی كردنه‌وه‌ی كۆلێژ یان به‌شی زانستی و لێكدان یان هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی بۆ ده‌سته‌ی ئه‌مینداران.
11- ئاماده‌كردنی بودجه‌ی ساڵانه‌و ژمێره كۆتاییه‌كان.
12- بڕیاردانی میلاكی كۆلێژ یان به‌شه زانستیه‌كان.
13- گرێبه‌ستكردن له‌گه‌ڵ ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه له كه‌سانی عێراقی یان بیانی به‌پێی ئه‌و ستانده‌رانه‌ی كه‌وا زانكۆ فه‌رمیه‌كان په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ن (جگه له دیاریكردنی كرێ).
14- راسپاردن به دامه‌زراندنی ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه‌و كارمه‌نده‌كانی تری زانكۆو دیاریكردنی كرێ و پاداشت و رازیبون له سه‌ر ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌یان و كۆتایی پێهێنانی خزمه‌ته‌كانیان.
15- به‌ستنی رێككه‌وتنامه له‌گه‌ڵ ئه‌و زانكۆو كۆلێژو دامه‌زراوه زانستیانه‌ی گرنگی ده‌ده‌ن به توێژینه‌وه‌ی زانستی له ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمدا.
16- ڕاگرتنی خوێندن به شێویه‌كه‌ی ته‌واو یان به‌شه‌كیی له كاتی پێویست بۆ ماوه‌یه‌ك كه له یه‌ك هه‌فته تێپه‌ڕنه‌كات به‌مه‌رجێك ده‌ماوده‌م ئاگاداری وه‌زاره‌ت بكرێته‌وه له‌گه‌ڵ ڕوونكردنه‌وه‌ی هۆو پاساوه‌كان.
17- دانانی میكانیزمی پیاده‌كردنی سیسته‌می دڵنیایی جۆری و ته‌ندروستی و پێشخستنی ئه‌كادیمی به‌رده‌وام.
دووه‌م: ئه‌نجومه‌نی زانكۆ بۆی هه‌یه هه‌ندێك له ده‌سه‌ڵاته‌كانی به سه‌رۆكی زانكۆ بسپێرێت.
مادده‌ی پانزده‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌مانه‌ی خواره‌وه مه‌رجن بۆ سه‌رۆكی زانكۆ:
1- پێویسته هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی دكتۆرا یان ئه‌و بڕوانامه‌ی هاوتایه بۆی و پله‌ی پرۆفیسۆر یان پرۆفیسۆری یاریده‌ده‌ر بێت.
2- ناسراو بێت به كارامه‌یی زانستی و كارگێری.
3- پێویسته به تاوانێك یان كه‌تنێكی ئابڕوبڕ حوكم نه‌درا بێت.
4- پێویسته به‌ته‌واوی خۆی بۆ كاره‌كه‌ی ته‌رخان كردبێت و هیچ كارێكی تر نه‌كات.
5- پێویسته بواری پسپۆڕییه‌كه‌ی په‌یوه‌ندی هه‌بێت به یه‌كێك له پسپۆڕییه‌كانی به‌ش یان لقه زانستیه‌كانی زانكۆ یان كۆلێژ.
دووه‌م: سه‌رۆكی زانكۆ ئه‌م ئه‌ركانه له ئه‌ستۆ ده‌گرێت:
1- سه‌رۆكایه‌تی كردنی ئه‌نجومه‌نی زانكۆو داواكردنی بۆ كۆبوونه‌وه‌ی ئاسایی و نائاسایی و جێبه‌جێكردنی بڕیاره‌كانی و نوێنه‌رایه‌تی كردنی زانكۆ له‌به‌رده‌م لایه‌نه فه‌رمی و نافه‌رمیه‌كان و بۆی هه‌یه كه‌سێك راسپێرێت كه‌وا له‌به‌رده‌م ئه‌م لایه‌نانه نوێنه‌رایه‌تی زانكۆ بكات.
2- به‌ڕێوه‌بردنی كاروباره زانستی و كارگێری و داراییه‌كانی زاننكۆ به‌پێی حوكمه‌كانی یاساو پێڕه‌وو رێنماییه‌كان.
3- واژووكردنی ئه‌و گرێبه‌ست و رێككه‌وتننامانه‌ی ئه‌نجومه‌نی زانكۆ په‌سه‌ندیان ده‌كات.
4- په‌سه‌ندكردنی بڕیاره‌كانی لێژنه‌كانی تایبه‌ت به سڕینه‌وه‌و نرخاندن و به‌كرێدان.
5- كاندیدكردنی راگرو سه‌رۆكی به‌ش و لقه زانستیه‌كان.
6- ناردنی كارمه‌ندانی زانكۆ بۆ ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم.
7- راسپاردن به به‌دیاری به‌خشینی سامانه گوازراوه‌كان به زانكۆو كۆلێژو دامه‌زراوه زانستی و په‌روه‌رده‌ییه‌كان.
سێیه‌م: سه‌رۆكی زانكۆ بۆی هه‌یه هه‌ندێك له ده‌سه‌ڵاته‌كانی به یاریده‌ده‌ره‌كانی و ڕاگرو سه‌رۆكی به‌شه‌كان بسپێرێت.
لقی سێیه‌م
ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ
مادده‌ی شازده‌م:
یه‌كه‌م: له كۆلێژ ئه‌نجومه‌نێك له‌مانه‌ی خواره‌وه پێكده‌هێنرێت:
1- راگری كۆلێژ سه‌رۆك.
2- سه‌رۆكی به‌شه زانستیه‌كان ئه‌ندام.
3- یاریده‌ده‌ری ڕاگر ئه‌ندام.
4- نوێنه‌رێكی هه‌ڵبژێردراوی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه ئه‌ندام.
5- نوێنه‌رێكی هه‌ڵبژێردراوی قوتابینا (ته‌نها له پرسه‌كانی قوتابیان ئاماده ده‌بێت) ئه‌ندام.
دووه‌م: ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ له مانگێكدا دووجار كۆده‌بێته‌وه‌و سه‌رۆكه‌كه‌ی بۆی هه‌یه له كاتی پێویست داوایان بكات بۆ كۆبوونه‌وه‌یه‌كی نائاسایی، وه ژماره‌ی یاسایی ئه‌نجومه‌ن به ئاماده‌بوونی زۆرینه‌ی ئه‌ندامانی دێته‌كایه‌وه‌و بڕیارو راسپارده‌و پێشنیاره‌كان به زۆرینه‌ی ژماره ئاماده‌بووان وه‌رده‌گیرێن و له كاتی یه‌كسان بوونی ده‌نگه‌كان ئه‌و لایه‌نه پێشده‌خرێت كه‌وا سه‌رۆك ده‌نگی له‌گه‌ڵداوه.
سێیه‌م: ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ كۆنووسی كۆبوونه‌وه‌كانی له ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ك له رێكه‌وتی به‌ستنی بۆ سه‌رۆكی زانكۆ به مه‌به‌ستی تێڕوانینی، به‌رزده‌كاته‌وه، و بڕیارو راسپارده‌و پێشنیازه‌كانی ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ له حاڵه‌تی نه‌بوونی ناڕه‌زایی له‌سه‌ریان له ماوه‌ی دوو هه‌فته له رێكه‌وتی تۆماركردنی له تۆماری هاتووه‌كانی (وارده) نووسینگه‌ی سه‌رۆكی زانكۆ، ئه‌وا به بڕیاردراوی هه‌ژمار ده‌كرێن.
مادده‌ی حه‌ڤده‌م:
ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ ئه‌م ئه‌ركانه‌ی خواره‌وه له ئه‌ستۆ ده‌گرێت:
یه‌كه‌م: پێشنیاركردنی پلانی وه‌رگرتنی ساڵانه، و مه‌رجه‌كانی وه‌رگرتن به‌گوێره‌ی به‌شه زانستیه‌كان و به‌دواداچوونی جێبه‌جێكردنیان له دوای بڕیاردانیان.
دووه‌م: پێشنیاركردنی هێنانه‌كایه‌ی به‌شی زانستی و لێكدان یان هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌یان.
سێیه‌م: راسپاردن پلانی به‌شه‌كان یان لقه زانستیه‌كان ده‌رباره‌ی داواكردنی پرۆفیسۆره میوانه‌كان.
چواره‌م: پێشنیاركردنی پلانی تایبه‌ت به توێژینه‌وه‌ی زانستی و دانان و وه‌رگێران و بڵاوكردنه‌وه‌و دابینكردنی پێداویستیه‌كانی خوێندن.
پێنجه‌م: پێشنیاركردنی پلانی خوێندنی باڵاو پرۆگرامه‌كانی خوێندن.
شه‌شه‌م: ئاماده‌كردنی میلاكاتی كۆلێژ.
حه‌وته‌م: سه‌پاندنی سزا به‌رزه‌فتكارییه‌كان به‌سه‌ر قوتابیان به‌پێی رێنماییه په‌یڕه‌وكراوه‌كانی زانكۆ.
هه‌شته‌م: پێشنیاركردنی پلانی په‌یوه‌ندیه رۆشنبیری و زانستیه‌كان له‌گه‌ڵ هاوشێوه‌كانی.
نۆیه‌م: راسپاردن به به‌خشینی بڕوانامه‌ی زانستی به ده‌رچووان.
ده‌یه‌م: به‌رزكردنه‌وه‌ی راسپاردن به به‌رزكردنه‌وه‌ی پله‌ی زانستی ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه بۆ سه‌رۆكایه‌تی زانكۆ به‌گوێره‌ی رێنمایی به‌رزكردنه‌وه زانستیه متمانه‌پێكراوه‌كان.
یازده‌م: ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ بۆی هه‌یه هه‌ندێك ده‌سه‌ڵاته‌كانی به ڕاگر بسپێرێت.
مادده‌ی هه‌ژده‌م:
یه‌كه‌م: مه‌رجه كه‌وا ڕگری كۆلێژ:
1- هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی دكتۆرا بێت و به‌لای كه‌م پله‌ی پرۆفیسۆری یاریده‌ده‌ر بێت.
2- ناسراو بێت به مه‌ندیی زانستی و كارامه‌یی كارگێڕی.
3- پسپۆڕ بێت له یه‌كێك له پسپۆڕیه‌كانی به‌ش یان لقه زانستیه‌كانی زانكۆ یان كۆلێژ.
4- پێویسته به تاوانێك یان كه‌تنێكی ئابڕوبڕ حوكم نه‌درابێت.
دووه‌م: ڕاگری كۆلێژ ئه‌م ئه‌ركانه‌ی خواره‌وه پیاده ده‌كات
1- كاندیدكردنی یاریده‌ده‌ره‌كه‌ی و سه‌رۆكی به‌ش و لقه زانستیه‌كانی كۆلێژ له نێوان ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه كه له‌سه‌ر میلاكی هه‌میشه‌یی دامه‌زراون.
2- به‌دواداچوونی بزاڤی خوێندن له كۆلێژ بۆ ده‌سته‌به‌ركردنی ئامانجه‌كانی و كاركردن له‌سه‌ر مه‌ندیكردنی به‌رده‌وامی حاڵه‌تی زانستی و هزری و په‌روه‌رده‌یی.
3- په‌سه‌ندكردنی راسپارده‌كانی ئه‌نجومه‌نی به‌ش یان لقه زانستیه‌كان.
4- ڕه‌زامه‌ندی ده‌ربڕین له سه‌ر دابه‌شكردنی وانه‌كانی خوێندن و یه‌كه وه‌رزییه‌كانی به‌سه‌ر ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه‌و وانه‌بێژه‌كان.
5- دابینكردنی پێداویستیه‌كانی خوێندن وه‌ك ئامێری تاقیه‌گه‌یی و زانستی و په‌رتوكی خوێندن وهی تر.
6- په‌سه‌ندكردنی راسپارده‌كانی لێژنه پێكهاتووه‌كانی كۆلێژ.
7- خه‌رجكردنی پاداشت.
8- إیفاد كردنی كارمه‌ندانی كۆلێژ بۆ ناوه‌وه‌ی هه‌رێم و راسپاردن به إیفاد كردنیان بۆ ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم.
سێیه‌م: ڕاگری كۆلێژ بۆی هه‌یه هه‌ندێك له ده‌سه‌ڵاته‌كانی به یاریده‌ده‌ره‌كه‌ی یان سه‌رۆكی به‌ش یان لقه‌كان بسپێرێت.
چواره‌م: سه‌رۆكی به‌ش له‌و زانكۆیانه‌ی كه ته‌نها له به‌ش پێكدێن، ده‌سه‌ڵاته‌كانی ڕاگر پیاده ده‌كات.
لقی چوار
ئه‌نجومه‌نی به‌ش یان لق
مادده‌ی نۆزده‌م:
یه‌كه‌م: كۆلێژ له چه‌ند به‌شێك یان لقێكی زانستی پێكدێت و ده‌كرێت یه‌كه‌ی توێژینه‌وه‌ی زانستی و یه‌كه‌ی كارگێریش له‌خۆ بگرێت.
دووه‌م:
1- به‌ش یان لقی زانستی بریتیه له یه‌كه‌ی زانستی بنه‌ڕه‌تی له خوێندنی زانكۆیی تایبه‌تدا كه‌وا ئه‌نجومه‌نی به‌ش یان لق و سه‌رۆكه‌كه‌ی به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن و ژماره‌یه‌ك مامۆستا له‌خۆ ده‌گرێت كه نابێت له حه‌وت مامۆستا كه‌متربن به‌مه‌رجێك، به‌لای كه‌م، چواریان هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی دكتۆرابن.
2- سه‌رۆكی به‌ش و سه‌رۆكی لق به بڕیارێك له لایه‌ن سه‌رۆكی زانكۆو به كاندیدكردنی له لایه‌ن ڕاگری كۆلێژه‌وه، داده‌مه‌زرێت، به مه‌رجێك پله‌ی زانستی له (مامۆستا) كه‌متر نه‌بێت و ئه‌ركه‌كانی له پێڕه‌وی ناوخۆ دیاری ده‌كرێت.
سێیه‌م: ئه‌ندامی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه له زانكۆ حكومیه‌كان، پاش ته‌واوكردنی ڕاده‌ی یاسایی له زانكۆكه‌یداو به ڕه‌زامه‌ندی سه‌رۆكایه‌تی به‌ش و ڕاگرایه‌تی كۆلێژ، بۆی هه‌یه به سیفه‌تی وانه‌بێژی ده‌ره‌كی وانه‌بڵێته‌وه.
چواره‌م: ده‌كرێت خزمه‌تی ئه‌و مامۆستا حكومیانه‌ی پسپۆڕیه‌كانیان ده‌گمه‌ن نیه، پاش ڕه‌زامه‌ندی زانكۆو وه‌زاره‌ت بۆ ماوه‌یه‌كی دیاریكراو، وه‌ك میلاك بۆ ئه‌م زانكۆیانه بخوازرێن، و زانكۆ تایبه‌ته‌كه‌ش ئه‌و موچه‌و ته‌رخانكراوه‌كانی له یاساو پێڕه‌وو رێنماییه‌كان ده‌قیان له‌سه‌ر كراوه له ئه‌ستۆ ده‌گرێت و ماوه‌ی خزمه‌تیان له‌م زانكۆیانه‌دا بۆ مه‌به‌ستی سه‌رمووچه و به‌رزكردنه‌وه‌ی زانستی، بۆیان هه‌ژمار ده‌كرێت.
پێنجه‌م: ئه‌نجومه‌نی به‌ش یان لقی زانستی ئه‌م ئه‌ركانه‌ی خواره‌وه له ئه‌ستۆ ده‌گرێت:
1- راسپاردنی ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه‌و وانه‌بێژ و هونه‌ری و داوه‌تكردنی پرۆفیسۆری زائر به‌و ئاسته‌ی كه‌وا به‌ش پێویستی پێیانه.
2- بڕیاردانی پرۆژه‌ی ئه‌و توێژینه‌وه زانستیانه‌ی كه‌وا له لایه‌ن ئه‌ندامانی به‌ش یان لق پێشكه‌شكراون.
3- راسپاردن به ده‌ستگرتنی دانان و وه‌رگێران و بڵاوكردنه‌وه‌و توێژینه‌وه‌ی زانستی و گرینگیدان به توێژینه‌وه‌ی قوتابیان ودابینكردنی پێداویستیه‌كانی جێبه‌جێكردنیان.
4- جێبه‌جێكردنی بڕیاره‌كانی ئه‌نجومه‌نی زانكۆ یان كۆلێژ كه له لایه‌ن ڕاگره‌وه بۆی ڕه‌وانه‌كراوه.
5- پێكهێنانی لێژنه‌ی زانستی و په‌روه‌رده‌یی به‌پێی پێداویستی به‌ش.
6- به‌دواداچوونی پێشكه‌وتنه زانستی و ته‌كنیكیه‌كان و ئاراسته‌كردنی ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه بۆ نوێكردن و پێشخستنی پرۆگرامه‌كانی خوێندن.
7- ساڵانه هه‌ڵسه‌نگاندنی باری زانستی به‌ش و كاركردن بۆ به‌هێزكردنی. ترصین
8- پێشنیاركردنی پلانێك بۆ لێهاتووكردن و پێشخستنی میلاكاته زانستی و كارگێریه‌كان.
شه‌شه‌م: ئه‌نجومه‌نی به‌ش یان لق بۆی هه‌یه هه‌ندێك ده‌سه‌ڵاته‌كانی خۆی به سه‌رۆكه‌كه‌ی راسپێرێت.
لقی پێنجه‌م
ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه
مادده‌ی بیسته‌م:
یه‌كه‌م: ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه له‌مانه‌ی خواره‌وه پێكدێت:
1- پرۆفیسۆر.
2- پرۆفیسۆری یاریده‌ده‌ر.
3- مامۆستا.
4- مامۆستای یاریده‌ده‌ر.
دووه‌م: ئه‌وانه‌ی له به‌ندی (یه‌كه‌م) ئه‌م مادده‌یه باسكراون، به‌پێی رێنمایی كه ئه‌نجومه‌نی زانكۆ ده‌ریده‌كات داده‌مه‌زرێن و پله‌ی زانستیان به‌رزده‌كرێنه‌وه‌و وترفیع ده‌كرێن له‌گه‌ڵ ره‌چاوكردنی ئه‌مانه‌ی خواره‌وه:
1- هاتنه‌دی مه‌رجه‌كانی ئه‌ندامی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه له زانكۆ حكومیه‌كان له‌و كه‌سه‌ی له‌م پۆستانه داده‌مه‌زرێت.
2- متمانه‌پێكردنی رێساكانی به‌رزكردنه‌وه‌ی زانستی كارپێكراو له لایه‌ن زانكۆ حكومیه‌كانه‌وه.
3- متمانه‌پێكردنی په‌یكه‌ری كاری ئه‌ندامی ده‌سته‌ی وانه‌گوتنه‌وه كه له یاسای خزمه‌تی زانكۆیی به‌ركار له هه‌رێمدا ده‌قی له‌سه‌ر كراوه.
مادده‌ی بیست و یه‌كه‌م:
مامۆستاو كارمه‌ندانی زانكۆ تایبه‌تیه‌كان حوكمه‌كانی یاسای خانه‌نشین و بیمه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی به‌ركار له هه‌رێمدا به‌سه‌ریان پیاده ده‌كرێت.
به‌شی پێنجه‌م
كاروباره داراییه‌كان
مادده‌ی بیست و دووه‌م:
یه‌كه‌م: دارایی زانكۆ یان كۆلێژ پێكدێت له:
1- به‌شداریكردنی لایه‌نی دامه‌زرێنه‌ری.
2- كرێی خوێندن.
3- به‌خشش و به‌خشین و باربوو وه‌سیه‌ت پێكراوو وه‌قفكراوه‌كان.
4- داهاتی چالاكیه توێژینه‌وه‌یی و راوێژكاریی و راهێنانه‌كیی و هی تر.
دووه‌م: زانكۆ بۆی هه‌یه سامانه گوێزه‌رو ناگوێزه‌ره‌كانی به‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ئامانجه زانستی و په‌روه‌رده‌ییه‌كانی ده‌گونجێت، وه‌به‌ربهێنێت.
سێیه‌م: زانكۆ تایبه‌ته‌كان رێژه‌یه‌ك ته‌رخان ده‌كه‌ن كه نابێت له 20% پوختی قازانجه‌كیان كه‌متر بێت به‌مه‌به‌ستی دابینكردنی خه‌رجیه‌كانی فراوانكردن و پێشخستنی چالاكی زانكۆ، وه‌ك توێژینه‌وه‌ی زانستی و بڵاوكردنه‌وه، و ڕاهێنان، و گۆنگره‌ی زانستی، و ناردنه‌ده‌ره‌وه بۆ مه‌به‌ستی زانستی إیفاد یان هه‌ر بوارێكی تر.
مادده‌ی بیست و سێیه‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌و لێبوردنه باجكارانه‌ی له یاسای وه‌به‌رهێنانی به‌ركار له هه‌رێمدا ده‌قیان له‌سه‌ر كراوه به‌سه‌ر زانكۆ تایبه‌ته‌كان پیاده ده‌كرێت.
دووه‌م: ئه‌و رێژه 20%ی كه‌وا له بڕگه (سێیه‌م)ی مادده (22)ی ئه‌م یاسایه ده‌قی له سه‌ر كراوه كه بۆ پێشخستنی زانكۆ ته‌رخان كراوه، له باج ده‌بوردرێت.
مادده‌ی بیست و چواره‌م:
ژمێره‌كانی زانكۆ، به‌پێی یاسا ڕه‌چاوكراوه‌كان، ملكه‌چی ووردبینیی دارایی ده‌بێت.
به‌شی شه‌شه‌م
حوكمه گشتیه‌كان
مادده‌ی بیست و پێنجه‌م:
ئه‌و بڕوانامانه‌ی زانكۆ ده‌یبه‌خشێت به یه‌كسان هه‌ژمار ده‌كرێن له‌گه‌ڵ ئه‌و بڕوانامانه‌ی زانكۆو كۆلێژه حكومیه هاوشێوه‌كانی ده‌یانبه‌خشن به مه‌رجێك وه‌زاره‌ت په‌سه‌ندی بكات.
مادده‌ی بیست وشه‌شه‌م:
یه‌كه‌م: له حاڵه‌تی په‌ككه‌وتنی لایه‌نی دامه‌زرێنه‌ر له دابینكردنی پێداویستیه پێویسته دیاریكراوه‌كان له‌م یاسایه‌دا، ئه‌وا ئه‌نجومه‌نی وه‌زاره‌ت، له دوای پێبه‌خشینی ماوه‌یه‌ك كه له سێ مانگ كه‌متر نه‌بێت، مافی هه‌یه زانكۆ له لایه‌نی دامه‌زرێنه‌ر جیابكاته‌وه‌و ئه‌نجومه‌نی زانكۆ یان ئه‌نجومه‌نی كۆلێژ به سه‌رپه‌رشتی وه‌زاره‌ت، تا دۆزینه‌وه‌ی جێگره‌وه‌یه‌ك بۆ ئه‌م لایه‌نه، كه به رێنمایی دیاری ده‌كرێت، به‌رێوه‌بردنی كاروباره‌كانی له ئه‌ستۆ ده‌گرن.
دووه‌م: وه‌زیر بۆی هه‌یه راسپارده بۆ سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران به‌رزبكاته‌وه به هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی مۆڵه‌تی زانكۆ یان یه‌كێك له به‌شه‌كانی له دوای ئاگاداركردنه‌وه‌ی له كاتی سه‌لماندنی سه‌رپێچیكردنی بۆ مه‌رجه پێویسته‌كان، وه له حاڵه‌تی ره‌زامه‌ندی ده‌ربڕین له سه‌ر هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه ئه‌وا وه‌زاره‌ت به‌پێی پێڕه‌وی ناوه‌خۆی تاوه‌كو ده‌رچوونی دوایین پۆله قوتابیه‌كانی، به‌ڕێوه‌بردنی له ئه‌ستۆ ده‌گرێت، وه پێویسته له سه‌ر وه‌زاره‌ت قوتابیه‌كانی بۆ زانكۆ تایبه‌ته هاوشێوه‌كانی بگوازێته‌وه‌و سامانه گوێزه‌رو ناگوێزه‌ره‌كانی له دوای به‌جێگه‌یاندنی پابه‌ندیه‌كان و قه‌رزه‌كانی به‌گوێره‌ی یاسا ڕه‌چاوكراوه‌كان، پاكۆ ده‌كرێت.
مادده‌ی بیست و حه‌وته‌م:
وه‌زاره‌ت تایبه‌تمه‌ند ده‌بێت به تێڕوانینی ئه‌و سكاڵایانه‌ی له سه‌ر زانكۆ تایبه‌ته‌كان به‌رزده‌كرێنه‌وه له گشت ئه‌و شتانه‌ی په‌یوه‌ستن به وه‌رگرتن و تاقیكردنه‌وه یان ئه‌و سزا به‌رزه‌فتانه‌ی به‌سه‌ر قوتابیان ده‌سه‌پێنرێن یان ته‌رقین قه‌ید كردنیان یان ناڕه‌زایی ده‌ڕبڕین ده‌رباره‌ی به‌خشینی نازناوو بڕوانامه زانستیه‌كان.
مادده‌ی بیست و هه‌شته‌م:
ته‌نها وه‌زاره‌ت تایبه‌تمه‌ند ده‌بێت به به‌خشینی مۆڵه‌تی كردنه‌وه‌ی هه‌ر زانكۆ یان لق یان نووسینگه‌یه‌كیان له هه‌رێمداو به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش وه‌زاره‌ت رێكاری یاسایی ده‌رباره‌یان ده‌گرێته‌به‌ر.
مادده‌ی بیست و نۆیه‌م:
یه‌كه‌م: زانكۆ تایبه‌تی و حكومیه‌كان بۆیان هه‌یه له بواری ئه‌نجامدانی تاقیكردنه‌وه زانستی و پراكتیزه‌كردنیان و ڕاهێنانی قوتابیان و گوڕینه‌وه‌ی شاره‌زاییه‌كان، له نێوایاندا هاریكاری یه‌كتری بكه‌ن.
دووه‌م: زانكۆ تایبه‌ته‌كان بۆیان هه‌یه له ئه‌نجامدانی تاقیكردنه‌وه‌ی زانستی و پراكتیزه‌كانی و ڕاهێنانی قوتابیان پشت ببه‌ستێت به لایه‌نه تایبه‌تمه‌نده‌كانی فه‌رمانگه‌كانی هه‌رێم و كه‌رتی تایبه‌ت له دوای وه‌رگرتنی ڕه‌زامه‌ندی وه‌زاره‌ت.
مادده‌ی سییه‌م:
یه‌كه‌م: ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران بۆی هه‌یه پێڕه‌وی پێویست بۆ ئاسان جێبه‌جێكردنی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه ده‌ربكات.
دووه‌م: وه‌زیر بۆی هه‌یه رێنمایی پێویست بۆ ئاسان جێبه‌جێكردنی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه ده‌ربكات.
مادده‌ی سی و یه‌كه‌م:
پێویسته له سه‌ر ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و لایه‌نه په‌یوه‌نداره‌كان حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه جێبه‌جێ بكه‌ن.
مادده‌ی سی و دووه‌م:
پێویسته له سه‌ر زانكۆ تایبه‌تیه ئێستاكانی هه‌رێم بارودۆخه‌كانیان به‌پێی حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه پێش ساڵی خوێندنی (2013-2014) بگونجێنن.
مادده‌ی سی و سێیه‌م:
ده‌رباره‌ی هه‌ر حاڵه‌تێك كه‌وا له‌م یاسایه‌دا ده‌قی له سه‌ر نه‌هاتبێت ئه‌وا یاساو پێڕه‌وو رێنماییه كارپێكراوه‌كانی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵاو توێژینه‌وه‌ی زانستی، به‌جۆرێك له‌گه‌ڵ حوكمه‌كانی ئه‌م یاسایه ناكۆك نه‌بن، پیاده ده‌كرێن.
مادده‌ی سی و چواره‌م:
ئه‌م یاسایه له رێكه‌وتی بڵاوكردنه‌وه‌ی له رۆژنامه‌ی فه‌رمی (وه‌قایعی كوردستان) دا جێبه‌جێ ده‌كرێت.
د.ارسلان بایز اسماعیل
سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان - عێراق
هۆیه پێویستكاره‌كانی ده‌رچوواندنی ئه‌م یاسایه
له‌پێناو به‌رزكردنه‌وه‌ی توانا زانستیه‌كان و گه‌شه‌پێدانی مرۆیی و به‌ده‌ستهێنانی پسپۆڕی له‌بواره جیاجیاكاندا له‌رێگای په‌ره‌پێدانی خزمه‌تی زانكۆیی له‌كه‌رتی تایبه‌تدا وڕه‌خساندنی ده‌رفه‌تی پێشبڕكێ له‌نێوان ناوه‌نده حكومییه‌كان و تایبه‌تییه ئه‌كادیمییه‌كان و هاندانی گواستنه‌وه‌ی ته‌كنه‌لۆجیا و شاره‌زایی نوێی جیهانی بۆ هه‌رێمی كوردستان و رێكخستنی یاساییانه‌ی كاروباری زانكۆ تایبه‌تیه‌كان ئه‌م یاسایه ده‌رچووێندرا.
